― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

Kontokorrent operatsiyalari 

Banklarning  noa‘anaviy  operatsiyalaridan  biri  kontokorrent  operatsiyalar 

hisoblanadi.  Kontokorrent  (overdarft)  operatsiyalarda  mijozlarning  banklardagi 

talab  qilib  olinguncha  saqlanadigan  depozit  hisobvaraqlari  bo‗yicha  ma‘lum 

miqdorda  debet  qoldiq  (overdraft)  qolishiga  ruxsat  beriladi.  Albatta,  bu  iqtisodiy 

jarayon  bank  va  mijoz  o‗rtasida  tegishli  shartnoma  asosida  rasmiylashtiriladi, 

kontokorrent shartnomasiga binoan mijozning talab qilib olinguncha saqlanadigan 

depozit  hisobvaraqlarida  mablag‗lar  mavjud  bo‗lmagan  holda,  unga  to‗lovlarni 

amalga  oshirish  uchun  tegishli  summani  debet  qoldig‗i  hisobidan  o‗tkazilishiga 

yo‗l qo‗yiladi.  

Kontokorrent  (overdraft)  operatsiyalarida  mijozning  talab  qilib  olinguncha 

saqlanadigan  depozit  hisobvarag‗ining  aktiv  qismida  qolgan  qoldiq  asosida  bank 

hisobiga  tegishli  foiz  hisoblanadi.  Mijoz  tomonidan  sotilgan  tovarlar  va 

ko‗rsatilgan xizmatlar uchun kelib tushgan mablag‗lar uning talab qilib olinguncha 

saqlanadigan depozit hisobvarag‗i tushishi orqali debet qoldiq (overdraft) summasi 

yopiladi.  

SHu tariqa, bank va mijoz o‗rtasida tuzilgan shartnomada kelishilgan muddat 

davomida  kontokorrent  (overdraft)  operatsiyasi  amalga  oshiriladi.  Uning 

ishtirokchilari bank  va  bankning  mijozi  hisoblanib, bank  kontokorrent  (overdraft) 

shartnomasini  tuzayotganda  mijozning  moliyaviy  holati,  balansining  likvidligi  va 

boshqa  mezonlariga  alohida  e‘tibor  qaratadi.  Bunda  asosan  bank  bilan  uzoq 

yillardan  buyon  hamkorlik  qilib  kelayotgan  va  asosli  to‗lov  qobiliyatiga  ega 

bo‗lgan hamda ishonchli mijozlari yuqori mavqiega ega bo‗ladi. 

Kontokorrent  (overdraft)  operatsiyalarining  qator  afzalliklari  mavjud  bo‗lib, 

ularning asosiylari quyidagilar hisoblanadi: 

 –  mijozning  qisqa  muddatli  moliyaviy  resurslarga  bo‗lgan  ehtiyojini 

ta‘minlaydi  va  qo‗shimcha  hujjatlarni  rasmiylashtirish  uchun  ketadigan  vaqt  va 

moliyaviy mablag‗larni tejash imkoniyatini beradi; 

 –  banklarga  moliyaviy  mablag‗larni  ishonchli  va  samarali  maqsadlarga 

joylashtirish  imkoniyatini  berish  bilan  birga,  qo‗shimcha  foyda  olishga  sharoit 

yaratadi.