― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

 

---

13 

 

13.3 Tijorat banklarining passiv operatsiyalari 

 

 

ankning  passiv  operatsiyasi  -  banklarning  vaqtinchalik 

bo‗sh pul mablag‗larini jalb qilish bilan bog‗liq operatsiyalari 

passiv 

operatsiyalar 

hisoblanadi. 

Bankning 

asosiy 

vazifalaridan  biri  bo‗sh  pul  mablag‗larini  mumkin  qadar 

ko‗prok jalb qilish va ularni boshqa foyda keltiruvchi optimal 

aktivlarga joylashtirishdan iborat. 

Tijorat  banklari  asosan  jamiyatdagi vaqtinchalik  bo‗sh pul  mablag‗larni  jalb 

qilish  va  ushbu  mablag‗larni  tegishli  maqsadlarga  joylashtirish  orqali  tegishli 

foydani shakllantiradi. Banklarning vaqtinchalik bo‗sh pul mablag‗larini jalb qilish 

bilan  bog‗liq  operatsiyalari  passiv  operatsiyalar  hisoblanadi.  Banklarning  passiv 

operatsiyalari tegishli xarajatlar evaziga amalga oshirladi.  

Demak,  tijorat  banklari  passiv  operatsiyalari  natijasida  moliyaviy  resurslarni 

shakllantiradi.  Resurslar  ikkita  yirik  manba:  jalb  qilingan  mablag‗lar  va  o‗z 

mablag‗laridan iborat. Resurslar bank balansining passivida hisobga olib boriladi. 

Tijorat  banklari  balansi  passivining  asosiy  ulushini  majburiyatlar  (jalb  qilingan 

mablag‗lar)  tashkil  etib,  ular  jami  bank  resurslari  tarkibida  85–90  foizdan  iborat 

bo‗ladi.  

  

 

 

 

Majburiyatlarni  muddati  va  vujudga  kelish  manbasiga  qarab:                              –

barqaror va –beqaror mablag‗larga, ular uchun to‗lanadigan xarajatlar miqdoridan 

kelib chiqib: –arzon va –qimmat mablag‗larga ajratish mumkin.