― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

Banklar-Federal Zaxira Tizimi ishtirokchilari. 

Barcha  milliy  banklar  (valyuta  nazorati  Federal  boshqaruvi  litsenziyalagan 

tijorat  banklari)  FZT  ishtirokchilari  bo`lishi  kerak.  Shtat  ma‘muriyati  bilan 

litsenziyalangan  tijorat  banklari,  FZT  ishtirokchisi  bo`lishi  shart  emas  ammo  ular 

ham  qo`shilishi  mumkin.  Xozirda  AQSH  tijorat  banklarning  3  qismi  FZT 

ishtirokchilaridir.  Eng  yuqori  salmoqni  (umumiy  tijorat  banklaridan  49%)  FZT 

ishtirokchi banklari 1947 yilda ega bo‘lgan. 

1980 yilgacha faqatgina FZT ishtirokchilari federal zaxira banklarida depozit 

xisobvaraqlarida  zaxiralariga ega bulishi kerak. Qolgan banklar shtat ma‘muriyati 

belgilagan  rezerv  talablariga  bo`ysinishgan.  Odatga  ko`ra,  shtat  darajasida, 

zaxiralarni  qimmatli  qog`ozlar  foizi  shaklida  saqlashga  ruxsat  berilardi.  FZBda 

joylashgan  depozitlar  bo`yicha  foiz  to`lanmaganligi  uchun,  FZT  ishtiroki  foiz 

stavkasi  o`sishi  bilan  xarajatni  talab  qilgan.  Shu  sababli  ko‘pchilik  banklar 

tizimdan chiqib ketgan.  

FZT  ishtirokchi  banklarning  kamayib  borishi    boshqarma  kengashini 

xavotirga solar edi, chunki bu monetar siyosatni olib borishga qiyinchilik tug`dirib, 

pul massasini hajmi ustidan nazoratni kuchsizlantirgan. Boshqaruv Kengashi raisi 

barcha  tijorat  banklari  FZT  ishtirokchisi  bulishiga    yangi  qonunchiligini  joriy 

etishga  majbur  qildi.  FZTni  Kongressga  bosim  utkazishni  bir  sababi  depozit 

muassasalarini  nazoratini  susaytirish  va  1987  yilgacha  bo‘lgan  1980  yildagi  pul 

massasini  nazorati  haqidagi  qonuni  ishlab  chiqib,  barcha  depozit  muassasalari 

yagona talablarga bo`ysinib – FZTdepozitlarida zaxira ushlashlari haqidagi qonun. 

Shunday qilib, rezerv talablar barcha banklar uchun ham FZT ishtirokchilari uchun 

ham  qolgan  banklar  uchun  bir  xilda  bo`ldi.  Bundan  tashqari  barcha  depozit 

muassasalar    FZT  imkoniyatlari  doirasida  bir  xil  xuquqlarga  ya‘ni  diskontli 

oyna(17  bobda  kuriladi)  va  cheklar  kliringi  kabilarga  ega  bo`lishdi. 

Qonunchilikning  o`zgarishi  banklarning  tizimdan  ketishini  tuxtatib  FZT 

ishtirokchilari va oddiy banklar orasidagi farqlikni tekislab yubordi.