― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

3. 

Pul aylanmasini rejalashtirish va prognoz qilish prinsipi. 

4. 

Pul aylanmasini nazorat qilish prinsipi  

Pul tizimlari XVI-XVII asrlarda ishlab chiqarish kapitalistik usulining yuzaga 

kelishi va qaror topishi munosabati bilan shakllangan, biroq shunday bo‘lsa ham, 

uning  ayrim  elementlari  bundan  ancha  oldin  paydo  bo‘lgan.  Tovar-pul 

munosabatlari  va  ishlab  chiqarishning  kapitalistik  usuli  rivojlanishi  bilan  pul 

tizimida sezilarli o‘zgarishlar yuz beradi.  

Pul  tizimi  turlari  pul  qanday  shaklda  amal  qilishiga  bog‘liq,  ya‘ni  umumiy 

ekvivalent - tovar sifatida yoki qiymat belgisi sifatida bo‘lishiga qarab quyidagicha 

pul tizimlar mavjud bo‘lgan.  

1. Metall pul muomalasi tizimlari.  

2. Qog‘oz va kredit pullar muomalasi tizimlari.  

T 

---

Birinchi  tizimda  metall  pul  bevosita  muomalada  bo‘ladi  va  pulning  barcha 

funksiyalarini bajaradi, kredit pullar esa metallga almashinishi mumkin;  

Kredit va qog‘oz pullar muomalaga kiritilishi bilan qog‘oz pullar muomalasi 

tizimi yuzaga kelgan.  

Mamlakatda  umumiy  ekvivalent  sifatida  qabul  qilingan  metallga  va  pul 

muomalasi bazasiga qarab pul tizimi bimetalizm va monometalizm pul tizimlariga 

bo‘linadi.