|
www.ziyouz.com kutubxonasi
108
боғлаб қўёлмаслигини, эшак қилиб минолмаслигини, ҳатто тепасига тупроқ тортиб ҳам тинчий
олмаслигини яхши биларди.
Асадбек бирон бир одамнинг шохини қайирмоқчи ёки синдирмоқчи бўлса, «Сен ҳамма нарсани
унутсанг унут-у, аммо Бек акангни унутма! Сен ҳатто менинг ўлигимдан ҳам қўрқ. Чунки мен
гўримда ҳам тинч ётмайман. Тиригимда шу одамни ўлдириб қутуламан», деб ният қиларсан.
Лекин гўрда ётганимда ёнимга келиб қайта ўлдиролмайсан, мендан қутула олмайсан. Ётган
еримдан қўлимни чиқариб, кекирдагингни суғуриб оламан!» деб пўписа қиларди. Бу пўписани
эшитган Кесакполвон «Бек, гапни ҳам қийворасан-да», деб куларди. Бир куни навбатдаги
ўлжанинг попуги пасайгач, Кесакполвон ҳазил тариқасида «Бек, бу дунёдаги
ишларингни кўриб турибман-у, гўрдан чиқарадиган қўлингга ҳайронман-да» деганда Асадбек
«Ҳайрон бўлма, гўрдан чиқарадиган қўлим — сенсан», деган эди.
Шайтанат оламидаги кичик бир мамлакат ҳукмдори Асадбекнинг тахтига ўтириш онлари
яқинлашгани сайин Кесакполвон ўша суҳбатни бот-бот эслади. «Eнди мен унинг гўрдан узатиб
чиқарадиган қўли эмасман. Кекирдаги узиб олинадиган ўлжасиман. Қўл ким? Жамшидми ё
Ҳалим сўтакми?» Шу саволлар ичини бир тирнаса, «E, йўқ, Бек бунчалик паст кетмайди. У мард
одам. «Олсанг олавер!» деб чопонни елкага ташлаб чиқиб кетаверади. Ҳар ҳолда болаликдан
қадрдонмиз. Нима қилган бўлсак ҳам бирга қилганмиз», — деган фикр ўзини гўё овутарди.
Аммо юки бўлмаган бу фикрларига ўзи ҳам ишонмасди. Дераза ёнида туриб хавотир тирноғи
ҳукмига тушиши шундан.
Мусаллама каззоб ўзини пайғамбар деб эълон қилганида бир кўзи кўр, иккинчиси эса
хиралашган қария келиб «пайғамбар бўлсанг дуо қилиб, кўзларимнинг нурларини қайтар», деб
сўрабди. Каззоб «куф-суф» қилган экан, чолнинг иккинчи кўзи ҳам кўр бўлибди. Кимга эътиқод
қилишни билмаган нодон чолга ўхшаб қолган Кесакполвоннинг ноқис ақли бўлажак фалокатни
тўла фаҳм этмасди, бироқ юраги ҳис этиб, жонсиз куз япроғи каби титраб турарди.
Учоқда учиб қайтаётган Асадбек эндиги ҳаёти ислоҳга муҳтож эканини англаган, шу йўлда
айрим аҳдга ҳам келган эди. Кўнгил баъзан ақлга бўйсуниб «Қўй энди, бу ташвишларни,
тўрингдан гўринг яқин бўлиб турибди, емоқ-ичмоғинг етарли экан, бошқасига қарама», дерди.
Бироқ афсуским, инсон фитратида нафс деган нарса ҳам бор. Ақл ва нафснинг бир-бирига зид
эканлиги ойдиндир. Ақл рад этмиш нарсани нафс даъво қилаверар. Айни дамларда нафс
Асадбекни бойликка ундамаётган эди. «Асадбек» деб ном берилган бу вужудга, наинки
вужудга, буткул руҳониятига ҳукмини ўтказиб келаётган нафс энди кибрга никоҳланди. Мазкур
никоҳнинг маҳсули эса Асадбекдаги мардликни бўғиб, уни ўйиндан чиқишига йўл қўймайди.
Тўғри, у тахтини Кесакполвонга топшириб қўявериши мумкин эди. Бироқ, мағлуб ҳолида
чекинишни истамади. Энди уни ҳеч ким, ҳеч қандай куч аҳдига қайтара олмас эди. Дарёни
кўзачага қамаш мумкин бўлмаганидек, Асадбекнинг ғазаб ўтларини ўчиришга уриниш бефойда
эди.
Москвадаги меҳмонхонада бедорлик билан олишиб ётган Асадбекни йўқлаб келган Илико
ўтларга мой сепган эди. Аслида Асадбек эртаси куни Иликодан кўнгил сўрагани бориши керак
эди. Жамшидга «қайтишнинг ҳаракатини қил», деб топшириқ берган Асадбек Хонгирейнинг
бирга бориш ҳақидаги амрини унутмаганди. Асадбек меҳмонхонадан қайтаётганидаёқ бу
масалани пухта ўйлаб, ҳал қилиб қўйганди. Илико билан учрашмай ўзини салкам Худо деб
ҳисоблаётган бу кибрли чеченга жавоб — тарсаки бўларди. Иккинчидан, у Хонгирейнинг Илико
билан ярашиб олишини истамади.
Ярим тунда меҳмонхонага келиб Асадбекни йўқлатган Илико кўп гапирмади. «Нега келдинг,
ўғилларингга нима бўлди? Бу ёғини менга қўйиб бер», демади. Акасининг ўлимидан қайғуда
эканини айта туриб «Хонгирей ўлим рақсига тушишни бошлади. Энди қанча яшашини мен ҳал
қиламан», деб қўйди. Асадбек унинг аҳди оҳангидан «Хонгирейдан ўч оламан, у билан
олишаман, деб овора бўлма», деган маънони уқиб, гапни чўзмади.
Дерларким, вақти келганда баъзи нарсалар учун жонни фидо қилмоқ мумкин. Аммо номус ҳеч
Шайтанат (4-китоб). Тоҳир Малик
Do'stlaringiz bilan baham: |
