Глоссарий акциядорлик жамияти

Асосий ишлаб чиқариш фондлари – маҳсулот ишлаб чиқаришда фойдаланилувчи меҳнат 
воситалари (бинолар, иншоотлар, қурилма ва асбоб-ускуналар, траноспорт воситалари ва ҳоказо). 
Улар узоқ муддат хизмат кўрсатиб, ишлаб чиқариш жараёнида ўзининг натурал шаклини сақлаб 
қолади ҳамда ўз қийматини эскириш мобайнида аста-секинлик билан тайёр маҳсулотга ўтказади. 
Капитал қўйилмалар ҳисобига тўлдирилади. 
Асосий фондларнинг эскириши – асосий фондларнинг (бинолар, қурилмалар ва бошқа меҳнат 
воситаларининг) аста-секинлик билан фойдали хусусиятларини йўқотиши. Асосий ишлаб чиқариш 
фондлари эскиришининг жисмоний ва маънавий турлари мавжуд. 
Баланс - бирон-бир ҳолатнинг алоҳида томонларини таққослаш ва солиштириш йўли билан 
тавсифланувчи кўрсаткичлар тизими. 
Баланс фойдаси - корхонанинг балансида акс эттирилувчи фаолиятнинг барча турларидан олинувчи 
умумий фойда миқдори. 
Банкротлик - касодга учраш, корхонанинг (ташкилот, банк) ўз мажбуриятлари бўйича тўловларни 
маблағлар йўқлиги туфайли амалга оширмаслигини англатувчи тушунча. Қоидага кўра, корхонани 
ёпиш ёки мажбуран тугатиш ҳамда мол-мулкини қарзларни тўлаш учун сотиб юборишга олиб 

---

келади. 
Башорат қилиш - келажакда рўй бериши мумкин бўлган турли ҳодиса ва жараёнларни статистик, 
ижтимоий, иқтисодий ва бошқа турдаги тадқиқотлар ёрдамида илмий асосланган ҳолда аввалдан 
айтиб бериш. 
Бизнес - бозор иқтисодиёти шароитларида субъектнинг маълум бир маҳсулот ёки хизмат турини 
яратиш ва сотиш йўли билан фойда олишга мўлжалланган иқтисодий фаолияти. 
Бизнес-режа - корхона фаолияти дастури, кутилаётган харажат ва даромадлар ҳисобини ўз ичига 
олувчи компания фаолиятининг муайян мақсадларига эришиш учун муайян чора-тадбирлар режаси. 
Маркетинг тадқиқотлари асосида ишлаб чиқилади.  
Вексель - қимматбаҳо қоғоз тури, белгиланган тартибда ёзма шаклдаги қарз мажбурияти, ўз 
эгасига (вексель олувчига) вексель берувчидан кўрсатилган пул миқдорини белгиланган муддатда гап-
сўзсиз тўланишини талаб қилиш ҳуқуқини беради. 
Венчур фирма – тижорат билан шуғулланувчи илмий-техник фирма, янги технологиялар ва 
маҳсулотларни даромадларни аввалдан белгиламаган ҳолда ишлаб чиқиш ва қўллаш билан 
шуғулланади (таваккалчиликка асосланган капитал қўйилмаси). 
Дивиденд - акциядорлик жамияти фойдасининг бир қисми, ҳар йили солиқларни тўлаш, ишлаб 
чиқаришни кенгайтириш, заҳираларни тўлдириш, облигациялар бўйича фоизлар тўлаш ва 
директорларни мукофотлашдан сўнг акциядорлар ўртасида тақсимланади.