‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. N. V aliyev

1,2,3,4,5-Kulise  (dekoratsiya)lar
5.19-rasm.
1.  B archa  chiziqlar  kartina  tekisligiga  parallel  olinadi  va  u lar­
ning geom etrik parallelligini  saqlab  qolgan  holda  tasvirlanadi,  ya’ni 
uchrashuv nuqtasi b o ‘lmaydi.
2.  B archa  vertikal  ch iziq lar  kartin ag a  p erp en d ik u lar  b o ‘lib, 
hammasi  ufq  chizig‘ining bosh  nuqtasi  P da uchrashishadi.
Plafon  (shift)  kompozitsiyasi  bo‘shliqni  illuziyali  fazoga  aylanti- 
radi.  5.20-rasm,  a va  b  larda  ustki  qismi  silindrik  arka bilan  yakun- 
langan  ustunlam ing  plafon  (shift)dagi  tasviri  k o ‘rsatilgan.  Plafon- 
ning  perspektivasini  yasashda bosh  ko‘rish  nuri  vertikal  deb  olinadi 
va  quyidagicha bajariladi.
1. 
Plafonda  ufq  chizig‘i,  bosh  nuqta  P v a  distansion  kasr  nuqta 
PD j/2 belgilab  ohnadi.
103

---

5.20-rasm. 
a
  —  illuziyali  fa z o n i  p la f o n d a   tu zish ; 
b  —
  g o riz o n ta l  k a rtin a d a g i 
p e rs p e k tiv   ta s v irn in g   sxem asi.
2.  U stunlar  plani  perspektiv  qisqarishsiz  kartinaga  ikki  m arta 
kattalashtirib  olib  o ‘tiladi.  Bu  yerda  ustunlar yerga  tiralib  va  devor­
ga  suyanib  turganligi  hisobga  olinadi.
3.  U stunlar va  arka  balandligi  kasr  nuqta  PD /2 va  A  nuqta  yor­
dam ida  aniqlanadi.  Shu  tartib da  barcha  ustun,  arkalar  balandligi 
aniqlanadi.
4.  Barcha tekis  shakllar  shift  tekisligiga  parallel  b o ‘lib,  perspek­
tivada  uzoqlashgan  sari  kichiklashib  boradi.  Shaklan  ular  o ‘zgar- 
maydi,  aylana  aylanaligicha,  kvadrat  kvadratligicha  qoladi,  to ‘g‘ri 
burchaklar ham  o‘zgarmaydi  (5.20-rasm).