Mashinasozlik tехnologiyasi

Kodlar jadvali ISO – 7bit. 
KOORDINATA  O„QLARINI  VA  ULARNI  YO„NALISHLARINI 
BELGILASH. 
Metall  kesish  dastgohlarida  ishchi  organlarning  siljishlarini  belgilash 
xalqaro  standart  ISOR841  bilan  belgilanadi.  Standartga  asos  qilib  odatdagi 
matematik o‗ng dekart koordinata sistemasi (2-rasm) olingan bo‗lib, o‗qlarning 
o‗zaro joylashishi va yo‗nalishi o‗ng qo‗l qoidasiga binoan topiladi. 
 
O‗ng  qo‗lning  bosh,  ko‗rsatkich  va  o‗rta  barmoqlari  o‗zaro  90
0
 ochiladi 
(3 a-rasm). Bunda barmoqlar bosh-X o‗qini, ko‗rsatkich-Y o‗qini, o‗rta-Z o‗qini 
bildiradi  va  asbobning  musbat  tomonga  yo‗nalishini  ko‗rsatadi.  O‗qlarning 
musbat yo‗nalishi shunday olinishi kerakki, asbobning (yoki detalning) shu o‗q 

---

bo‗yicha  siljishi,  asbob  bilan  detalning  ishlov  beriladigan  yuza  orasidagi 
o‗lchami oshib borishi kerak. Detalning siljishi ham, yuqoridagidek, faqat shtrix 
bilan X‘, Y‘, Z‘ belgilanadi. 
Dastgoh  ishchi  organlarining  koordinatalari  aniqlanganda,  Z  o‗qi 
shpindelga  parallel  yo‗naltiriladi,  X  o‗qi  gorizontal  tekislikda  yotishi  kerak. 
SHpindelning  musbat  tomonga  aylanishi quyidagicha  topiladi.  Bosh  barmoq  Z 
o‗qi bo‗yicha yo‗naltirilsa, barmoqlar musbat aylanish tomonni ko‗rsatadi (3-b 
rasm). 
Approksimasiya-bir  funksional  bog‗lanishni  ma‘lum  aniqlikda  boshqa 
bog‗lanish bilan almashtirish jarayoni. 
 
Interpolyasiya  –  tekislikda  fazoda  asbob  markazining  harakat 
traektoriyasidagi oraliq  nuqtalarning koordinatalarini olish (yoki hisoblash).