Mavzu: tabiatshunoslikni o’qitish metodikasi pedagogik fan sifatida

Takrorlash  -  umumlashtirish  darslarida  suratlardan  tashqari  ilgari 
foydalanilmagan 
otkritka, 
kitob, 
jurnallardan, 
gazetalarning 
suratlaridan 
foydalaniladi, bu materialning o’zlashtirilishini tekshirishga yordam beradi. 
Suratlar  bilan  ishlashda  ularning  mazmunidan  to’g’ri  foydalanish, 
bolalaming  kuzatishlariga  to’g’ri  rahbarlik  qilish  kerak.  Tabiatshunoslik  darslarini 
tasvirlar  bilan  ta'minlashda  o’zbekiston  tabiatini  madh  etgan  xalq  rassomi  o’rol 
Tansiqboyevning  suratlari  katta  o’rin  tutadi.  Masalan,  qudratli  daryoning  go’zal 
manzarasi,  jonajon  respublikamiz  qiyofasi  tasvirlangan  “Sirdaryo”  suratidan 
“Tabiatda  suv”  mavzusini      o’tishda      foydalanish  mumkin.  Rassomning 
“Qoraqum  GES”,  “Jonajon  o'lka”,  “Sug’orish”  va  boshqa  zamonaviy  mavzularda 
chizilgan suratlari “Jonajon o’lka tabiati” mavzusini o’rganishda yaxshi tasviriy vosita 
bo’lib  xizmat  qiladi.  “Tog’dagi  bog’lar”,  “Olmaliqqa  yo'l”,  “Chirchiq  vodiysi”, 
“Buig'ilash  minorasi”  nomli  suratlarda  odamlarning  yaratuvchilik  faoliyati  bilan 
bog’liq ohanglar yetakchilik qiladi. 
Rasmlarni  ko’rish  orqali  olingan  taassurotlar  yodda  uzoq  vaqt  saqlanishi 
uchun ularning soni ko’p bo’lmasligi kerak. Suratlar bir nechta bo’lganda mazmunni 
yaxshiroq  o’zlashtirib  olishga  yordam  beruvchi  metodik  uslub-taqqoslashdan 
foydalanish  mumkin.  Suratdan  darslik  bilan  ishlashga  ham  foydalanish  mumkin, 
masalan,  darslik  matnidan  suratning  mazmuniga  mos  keladigan  ta'riflar  tanlanadi. 
Bunday topshiriq o’quvchilarni suratga e'tibor bilan qarashga va bir paytning o’zida 
o’qilganlarning  mazmunini  yaxshiroq  tushunib  olishga  undaydi.  Surat 
mazmunining  o’quvchilar  tomonidan  aytib  berilishi  ularda  umumlashtirish 
uquvlarini  shakllantiradi,  kichik  yoshdagi  maktab  o’quvchilarining  analitik-sintetik 
faoliyatini rivojlantiradi.