Recent scientific investigation

Чилпиқ дахмаси. Қадимги Чилпиқ Нукус шаҳридан 43 км жанубда 
Амударё туманида, Амударёнинг ўнг қирғоғида, 35-40 м баландликдаги 
конуснинг тепасида жойлашган. Жанубий Оролбўйи марказий бўлимида 
Султан Ўайс, ҳалқ орасида Қаратаў деб номланган тоғ тизимлари 
жойлашган. Чилпиқ пастги эни 130-150 метр, баландлиги 30-33 метр 
табий тепалик бошига қурилган тоғри эмас дойра шакилидаги қурилиш. 
У соқма соз илой қоришмадан ва хом ғиштдан тикланган қалинг деворлар 
билан қурилган. Шу қадиймий деворларнинг бизнинг кунимзга қадар 
15 метр баландликка этади ва соқма соз илой қоришмадан баландлиги 
0.8-1.05 м баландликда ўрнатилади, юқоридаги деворнинг кенглиги 2 м - 
3 м, пастки қисмида 4.8 м - 5.5 м. Деворларнинг ташқи юзалари пойдеворга 
80° бурчак остида жойлашган. 
Rasm 1. Чилпиқ меъморий ёдгорлиги 

---

6 
Rasm 2. Чилпиқ меъморий ёдгорлиги ўлчамли тахри чизмаси 
Rasm 3. Чилпиқ меъморий ёдгорлиги ўлчамли қирқим чизмаси 
 
Чилпиқ дахмаси эрамиздан аввалги IV—I асрлар қадимги 
Хоразмнинг гуллаб-яшнаган даври бўлиб, бу даврга оид диний обида 
дахма хисобланади. Амударё туманинда ёғингарчилик миқдори кам 
бўлиб, улар ҳудуд бўйлаб биртекис тақсимланмаган. Амударё тумани 
бўйича ёғин-сочин миқдорининг фасллар давомида тарқалишини 
қўйидаги жадвал маълумотларидан кўриш мумкин. 

---

7 
Жадвал 1. 
Амударё туманиининг ўртача йиллик ва фасллар бўйича 
ёғинлар миқдори 
Метеостанция 
номи 
Ўртача ёғинлар миқдори, % ҳисобида 
Қишда 
XII-II 
Баҳорда III-
V 
Ёзда 
VI-VII 
Кузда IX-