Maxsus pedagogika

Nuqsonli bolalar ta’lim-tarbiyasi bilan  shug‘ullanuvchi  muassasalar
Nuqsonli  bolalarning  atroflicha  rivojlanishida  ijtimoiy  ta ’lim-tarbiya 
nihoyatda  katta  ahamiyatga  ega.  Y U N ESK O   m a’lumotlariga  ko‘ra, 
nuqsonlilaming uchdan'bir qismigina maxsus ta’lim-tarbiyaga jalb qilingan. 
Chili,  Gretsiya,  Italiya,  Peru,  Turkiya,  G onduras  va  boshqa  ayrim 
mamlakatlarda aqli zaif bolalar ta’lim-tarbiyasi majburiy emas. Aqli zaiflar 
bilan  shug‘ullanish  qonuniy  yo‘l  bilan  belgilangan  m am lakatlardan 
hisoblangan:  AQSHda—20—25  foiz,  Kanadada—40  foiz,  Fransiyada— 
25  foiz,  Yaponiyada—3,2  foizgina  bolalar  maxsus  ta ’lim  bilan  qamrab 
olingan.
Nuqsonli  bolalarning  ta’lim-tarbiyasidagi  asosiy  qiyinchilik  nuqsonni 
aniqlashdan iborat.  Mutaxassislaming ta’kidlashicha,  0—2 yoshda  15,2 foiz, 
maktabgacha yoshda  17,7 foiz, kichik maktab yoshida esa 49,6 foiz nuqsonli 
bolalar aniqlanar ekan (Goldovskaya Т. I., Timofeyeva L. I.,  1970). Shundan 
ko‘rinib  turibdiki,  o‘n  yoshli  bolalar  orasida  ham  20  foizga  yaqin  nuq- 
sonlilar  uchrar  ekan.  Buning  sabablaridan  biri  tashxis  ishlarining 
takomillashmaganligi, yetarli, ishonchli psixologik-pedagogik uslubiyotlaming 
yetishmasligidir.
Nuqsonli bolalarga ijtimoiy ta’lim-tarbiya berish ishlari respublikamizda 
keyingi  20  yil  ichida  birmuncha  takomillashdi.  Xalq  maorifi  qonunida 
ta’kidlanishicha, <maktablarida  ta’lim-tarbiya  olishga  qodir  bo‘lmagan  bolalar  uchun  maxsus 
umumta’lim maktablari va maktab-intematlari tashkil etiladi.  Bu muassasalarda
35

---

M
eh
ri
bo
nl
ik
 
uy
la
ri 
va
 
m
ax
su
s 
u
m
um
ta
’li
m 
m
ak
ta
bl
ar
i 
va 
ma
ktab-internatlaming 
1
9
9
9
-y
il
d
ag
i 
ta
rm
o
g
‘i 
ha
qi
da
 
m
a
’lum
ot
.