zbekiston respublikasioliy va rta maxsus ta'lim vazirligi

51-rasm. Dumalab kelayotgan to’pni pastdan ilish
65

---

Ishchi  bosqich  shundan  iboratki,  to’pning  qo’lga  tegishi  paytida 
barmoqlar uni ostidan  tutib oladi, qllar tirsakdan bukilib, to’pni  qorin 
tomon 
torta  boshlaydi. 
Pastga  tushirilgan  qllar 
vaznining 
amortizasiyasi  ta’siri  va bukilishi  hisobiga to’pning tezligi  so’ndiriladi. 
Yakunlovchi bosqichda darvozabon qaddini rostlaydi.
Hozirgi  zamon  futbolida  yumalab  kelayotgan  tpni  ikki  qllab 
pastdan  ilib  olishning  boshqa  variantlari  ham  qllaniladi.  Bu 
variantning  xususiyati  shun-daki,  unda  oldinga  engashish  o’miga 
taxminan  50-80°  tashqariga  burilgan  bir oyoqqa  cho’nqayiladi.  Tizzasi 
anchagina bukilib, uchiga tayanib turilgan ikkinchi oyoq ham tashqariga 
buriladi. Pastga tushirilgan qo’llaming kafti to’pga to’g’rilangan boMadi. 
To’pni  bevosita  ilib  olish  yuorida  tasvirlangan  variantdagi  singari 
boMadi.
Yakunlovchi  bosqichda  oyoqlami  burish  va  to’g’rilash  hisobiga 
darvozabon  qaddini  rostlab,  keyingi  harakatlar  uchun  kerakli  dastlabki 
holatni  oladi.  To’siqning  straxovka  qilish  sathi  anchagina  blgani 
uchun to’p ilib olishning bu varianti dinamik ishonchliroqdir.
Past  uchib  kelayotgan  va  darvozabonning  old  tomonida yuqoridan 
tushib  kelayotgan  to’pIami  ilib  olishda  tayyorlov  bosqichida  salgina 
bukilgan qoMlar kaftlari oldinga qaratilib,  to’p  qarshisiga uzatiladi  (52- 
rasm).  Barmoqlar  bir  oz  yoziq  va  yarim  bukik  boMadi.  Ayni  vaqtda 
gavda  ozroqqina  oldinga  engashadi,  oyoqlar  esa  sal  bukiladi. 
Oyoqlaming qay darajada bukilishi to’pning uchib kelish traektoriyasiga 
bogMiq.  To’p qoMga tegishi  paytida darvozabon uni  ostidan  barmoqlari 
bilan  tutib  oladi-da,  qomi  yoki  ko’kragi  tomon  torta  boshlaydi.  To’p 
anchagina  tez  kelayotgan  boMsa,  oyoqlami  to’g’rilash  va  gavdani 
oldinga  engashtirish  hisobiga  orqaga  tomon  qshimcha  so’ndiruvchi 
harakat qilinadi.