7 –Маъруза. Toklarning magnit ta’siri. Magnit maydon kuchlanganligi. Bio-savar-laplas qonuni

7.4. Magnit maydoniga kiritilgan tokli o’tkazgichga ta’sir etuvchi kuch. 

Agar  I  tok  oqyaotgan  l  uzunlikdagi  tokli  o’tgazgich  magnit  maydoniga  kiritilsa,  maydon 

tomonidan  unga  vaziyatini  o’zgartiruvchi  kuch  ta’sir  etadi.  Bu  kuchga  Amper  kuchi  deyiladi. 

Uning ko’rinishi quyidagicha bo’ladi.  

                                              F=IBlsinα                                                          (61) 

Amper kuchining yo’nalishi chap qo’l qoidasi bilan aniqlanadi. Agar bosh barmoq, o’rta barmoq 

va  ko’rsatkich  barmoqlarni  bir-biriga  nisbatan  90

0

  qilib  joylashtirilsa,  ko’rsatkich  barmoq  tok 

yo’nalishini, o’rta barmoq magnit maydon yo’nalishini ko’rsatsa, bosh barmoq Amper kuchining 

yo’nalishini ko’rsatadi. 

Magnit  maydonda  harakatlanayotgan  zaryadli  zarrachaga  maydon  tomonidan  orientirlovchi 

kuch  ta’sir etadi. Bu kuch quyidagi formula bilan ifodalanadi. 

  F=qBvsinα                                                            (62) 

Bu  yerda  B  –  magnit  maydon  induksiyasi,  v  –  zarrachaning  tezligi,  α  –  magnit  maydon 

induksiya vektori bilan tezlik yo’nalishi orasidagi burchak. 

Agar vakuumda magnit maydon induksiyasi B

0

 bo’lsa, biror muhitdagi magnit induksiyasi B 

bo’lsa  

   

 

 

 

                                                               (63) 

ga muhitning magnit singdiruvchanligi deyiladi. 

Agar magnit maydonning S yuzasini maydon kuch chiziqlari kesib o’tayotgan bo’lsa magnit 

oqimi degan tushuncha paydo bo’ladi. Uning kattaligi quyidagi formula bilan aniqlanadi:  

                                       Φ=Bscosα                                                        (64) 

Bu  yarda  α  –  yuzaga  o’tkazilgan  normal  bilan  magnit  induksiya  vektori  orasidagi  burchak. 

Magnit oqimining o’lchov birligi 1 Veber (Vb)