Fiziologiyasi va gigiyenasi

5.  3.  Bosh  miya  po‘stIog‘ida  qo‘zg ‘alishlarning analizi 
(tahlili) va  sintezi (umum lashtirilishi)
A nalitik-sintetik  faoliyat  haqida  tushunchalar.  Katta  yarim- 
sharlar  po 'stlo g 'ig a  tushayotgan  impulslarning  asosiy  manbayi 
bo'lib  organizmning  retseptorlari  bilan  qabul  qilinuvchi  tashqi 
dunyoning  va  ichki  muhitning  ju d a  ko'plab  qo'zg'atuvchilari  hi­
soblanadi.  Po'stloqqa  tushayotgan  impulslar  analizi  farqlanadi  va 
sintezlanadi  —  umumlashtiriladi  va  sharhlanadi.
Ayrim  q o ‘zg"alishlarni  po'stloqda  farqlanishi,  qismlarga  ajrati- 
lishi  va  bo'linishi,  y a ’ni  ularning  differensiyasi  bosh  miya  po'st- 
log'ining  tahlillovchi  faoliyatining  namoyon  boiishidir.
Shuni  qayd  qilish  kerakki,  qo'zg'alishlarning  dastlabki  tahlili 
retseptorlardayoq  boshlanadi  (ulardan  biri  nur  qo'zg'atuvchilarini, 
boshqasi -  tovush,  uchinchisi -  kimyoviy  va boshqalar).  Tahlilning 
eng  oliy  shakli  katta  yarimsharlar  p o 'stlog 'id a yuz  beradi.
Bosh miy aning analitik faoliyati uning sintetik faoliyati bilan uz- 
viy  bog'langan  bo'lib,  turli  qismlarida turli  qo'zg'atuvchilar ta ’siri 
ostida yuzaga  kelgan qo'zg'alishlarni  umumlashtiradi  va  sharhlash 
bilan  namoyon  boMadi.  Katta  yarim sharlarning  sintetik  faoliyati­
ga  misol  bo'lib  har  qanday  refleksni  hosil  qilishda  uning  asosida 
votuvchi  vaqtinchalik  bog'lanishlar  xizmat  qiladi.  M urakkab  sin­
tetik  faoliyat  ikkinchi,  uchinchi  va  oliy  tartibdagi  reflekslar  hosil
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b o iish id a   namoyon  bo'ladi.  Umumlashning  asosida  q o 'z g ’alish- 
ning  irradiatsiya  (to iq in sim o n   tarqalishi) jarayoni  yotadi.
Analiz va sintez bir-biri bilan uzviy bog'liq va po'stloqda m urak­
kab analitik-sintetik faoliyat kechadi.