Arxitektura qurilish inistituti

ф

H

H

ф

H

B

ф

H

B

H

k

B

o

q

t

q

q

t

R

R

R

R



























 

, 

3.1 

bu erda 

R

V

  va  R

H

  –  mos  ravishda  to’siq  konstruksiyasining  ichki  va  tashqi 

yuzalarining issiqlik uzatishga qarshiligi, (m

2 . o

C)/Vt; 

R

k

  -  to‘siq  konstruksiyasining bir turdagi zonasining  termik  qarshiligi, (m

2  . 

o

C)/Vt;    t

v

  va  t

H 

-  mos  ravishda  ichki  va  tashqi  havo  haroratlarini 

o‘lchashlarining hisobiy davri bo‘yicha qiymatlari, 

o

C; 

В



  va

H



  -  to‘siq  konstruksiya  ichki  va  tashqi  yuzasini  o‘lchashlarning 

hisobiy davri bo‘yicha qiymatlari, 

o

C; 

q

ф

  –  issiqlik  oqimining  o‘lchashlarning  hisobiy  davri  bo‘yicha  zichligi,  Vt/ 

m

2; 

Yuzalarning  haroratlari  notekis  bo‘lgan  to‘siq  konstruksiyasining  issiqlik 

uzatishga keltirilgan qarshiligi R

o

pr

 quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi: 

---

60 





oi

i

пр

o

R

F

F

R

 ,   

 

(3.2) 

bu uerda F – sinalayotgan to‘siq konstruksiyasining maydoni m

2

; 

F

i

 – xarakterli izotermik zona maydoni, planimetrlashtirish orqali aniqlanadi, 

m

2

; 

R

oi

  -xarakterli  zonaning  issiqlik  uzatishga  qarshiligi  (m

2  .  o

C)/Vt    (2.3)  yoki 

(2.8) formula boyicha aniqlanadi. 

To‘siq  konstruksiyasi  alohida  qatlamlarining  termik  qarshiligi  quyidagi 

formuladan aniqlanadi: 

ф

c

q

R









,  

 

 

 

(3.3) 

bu erda 





 - qatlam chegaralaridagi haroratlar farqi, 

o

C 

q

ф

  –  (3.1)  formuladagi  kabi.  Konstruksiyada  foydalanilgan  ashyolarning 

issiqlik  o‘tkazuvchanligining  haqiqiy  qiymatlarini  loyihaviy  qiymatlar  bilan 

solishtirish  maqsadida,  qatlam  ashyosini  issiqlik  o‘tkazuvchanlik  koeffisienti 



 quyidagi formuladan aniqlanadi: 





c

R





 ,   

 

 

(3.4) 

bu erda



- qatlam qalinligi, m. Issiqlik uzatishga qarshilikni hisoblash uchun 

haroratli–namlik  rejimlarni  avtomatik  sozlovchi  iqlimiy  kameralarda 

laboratoriya  sharoitida  sinov  natijalarini  qayta  ishlash  paytida  har  bir  kesim 

uchun  statsionar  rejimda  bajarilgan  barcha  o‘lchovlar  issiqlik  oqimlari 

haroratlari  va  zichliklarining  o‘rtacha  qiymatlari  olinadi.  Tabiiy  sinovlarda 

o‘lchovning hisobiy davri deb bir sutka qabul qilinadi.  

O‘lchash  davridagi  issiqlik  oqimining  haqiqiy  o‘rtacha  zichligi  quyidagi 

formuladan hisoblanadi: 

вп

н

в

н

ф

q

q

















,   

 

 

(3.5) 

bu  erda  q  –  hisobiy  davr  uchun  o‘lchanadigan  issiqlik  oqimining  o‘rtacha 

zichligi, Vt/m

2

; 

---

61 

н



 - to‘siqning tashqi yuzasining harorati 

o

C; 

в



  va 

вп



  -  issiqlik  oqimi  o‘zgartirgichi  yaqinidagi  va  tagidagi  to‘siq  ichki 

yuzasining ichki harorati

 o

C. 

Tabiiy  sinovlar  har  bir  sutkasi  uchun 

oi

R

  kattaligidan  barcha  qayta  ishlash 

sutkalarining qiymati 

o

R

 nisbiy og‘ishi 



i

Е

40 % dan oshmasligi shart. 

Tabiiy  sinov  natijalari  bo‘yicha  to‘siq  konstruksiyasining  issiqlik  uzatishga 

qarshiligi yakuniy aniqlangandagi nisbiy xatoligi 67 % ishonch extimoli bilan 

8% dan oshmasligi shart. 

Agar  sinov  natijasida  olingan  issiqlik  uzatishga  qarshilik 

o

R

  va 

пр

o

R

 

qiymatlari  standartlardan  to‘siq  konstruksiyasi  uchun  texnik  shartlardan 

ko‘rsatilgan qiymatlardan yoki loyihaviy qiymatlardan ortiq yoki teng bo‘lsa 

u  holda  to‘siq  konstruksiyalari  me’yoriy  talablarga  mos  kelishidan  dalolat 

beradi.  

Yuqorida keltirilgan uslublar yordamida issiqlik ximoyasi oshirilgan “Tromb 

devori”  namunasida  o‘tkazilgan  issiqlik  fizik  tadqiqotlar  keyingi  3.2

 

bo‘limida keltirilgan.