Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
84 
билан бойиб боради. Уларнинг қомати шаклланиб, чидамийлик ва жисмоний 
сифатлари ривожланади. Ёшига мос бўлган гигеник жараёнларни амалга ошира 
олади, озодалик малакалари, соғлом турмуш тарзи тўғрисидаги тасаввурларга эга 
бўлади. 
Ота-оналарга тавсиялар: 
- Биз ҳали ҳам югурамиз, сакраймиз ва фаолликнинг ҳар қандай илиқ кутиб 
оламиз. Ўз болалигимизнинг эслаймиз. Сиз қандай ўйинлар ўйнар эдингиз?
Ҳаракатчан ўйинлар кўп бўлган -а тўғрими? Шундай экан унда фарзандингизни 
ҳам ўйнатинг. 
- Болани одоб-ахлоқ қоидалари билан таништиришни давом эттиринг. Аммо 
энди кўпроқ ҳам қатталар, ҳам тенгдошлар билан кечадиган мулоқотга эътибор 
қаратамиз. 
- Қизиқувчанлик, турли хил кўринишдаги ижодкорлик, ақлий вазифаларни
еча олиш қобилиятларини янада ривожлантирамиз. Бунда болалар учун 
кашфиётчанлик вазифаларини ечиш назарияси бўйича китоблар тавсия қилинади. 
Улар кичкинтойларга кўп нарса бера олади. 
6-7 ёшли болалар. 6-7 -ёш даври энг мураккаб даврлардан биридир. Болакай 
биринчи марта ўзини онадан ажрата бошлайди. Яъни “мен ўзим” ҳакиқий 
мотиватсияга айланади. Бола ўзини бутунлай мустақил шахс сифатида англайди. 
Бу тенгдошлари билан кечадиган эркин мулоқот давомида намоён бўлади. 
Эндиликда болалар ҳамкорликдаги фаолиятда шахсий қарашларни ҳимоя қилиб, 
ҳаётий вазиятларда ахлоқий танловни амалга ошира оладилар. Жинсидан келиб 
чиқиб, унга мос бўлган юриш-туриш қоидаларини онгли тарзда бажарадилар. 
Бундан ташқари, турли жинсдалигига хос бўлган ҳар хил фаолият турларини 
эгаллайдилар.Етти ёшли болалар нутқи пассив лексика ҳисобига бойишда давом 
етади. Бола фикр ва таассуротларини баён етиш, предметларни тасвирлаш, қайта 
сўзлашда сўзлашдан аниқ фойдаланади. Нутқ мулоқотнинг ҳақиқий воситасига 
айланади. Бу ёшда болаларда ҳаракатланиш малакаларида аҳамиятли тарзда тез 
шаклланиш юз беради: Юриш ва югуриш мукаммаллашади, бир ва икки оёқлаб 
сакрашни ўрганиб олишади, турган жойидан узоқликка ва баландликка сакрай 
олишади. Болаларда ўзи ҳамда шахсий жисмоний имкониятлари тўғрисида 
тасаввурлар кенгаяди.