Тошкент-2021 3 Январь 2021 7-қисм Тошкент январь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Январь 2021 7-қисм
Тошкент
“BADIIY ADABIYOT INSONPARVARLIK TUYG‘ULARINI TARBIYALASH 
VOSITASI”
Qoryog‘diyeva Miyassar Atamurotovna
Buxoro viloyati olot tumani 
20-umumta’lim maktabining 
ona tili va adabiyot fani o‘qituvchisi.
Annotatsiya: ushbu maqola shaxs ma’naviyatini shakllantirish va qaror toptirishda so‘z 
g‘oyaviy ta’sir vositasi sifatida namoyon bo‘lishi. “Yaxshi so‘z- qilichdan ham kuchli” ekanligi 
o‘z o‘rnida ishlatilgan so‘zlar, yorqin va dildan bayon etilgan nutq, ba’mani fikr doimo kishilarning 
xulq-atvoriga, ma’naviyatiga, tarbiyasiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi to‘g‘risida.
Kalit so‘zi: Badiiy adabiyot, kitob, axloqiy va estetik vositalar, barkamol avlod,
Badiiy adabiyot aqliy, axloqiy va estetik vositalar sifatida xizmat qiladi ... Bu bolaning 
tafakkuri va tasavvurini rivojlantiradi, his-tuyg‘ularini boyitadi, rus adabiy tilining ajoyib 
namunalarini beradi. Bolaning nutqini rivojlantirishda badiiy adabiyotning roli katta, ularsiz 
muvaffaqiyatli Biz tez-tez aytamiz: “kitob - dunyoning kashfiyoti”. darhaqiqat, o‘qish paytida 
biz bolalarni atrofimizdagi hayot, tabiat, odamlarning ishi, tengdoshlari, ularning quvonchlari va 
ba’zida muvaffaqiyatsizliklari bilan tanishtiramiz. Bola uchun badiiy kitob har tomonlama ta’lim 
va taraqqiyotning kuchli vositasidir: u bolalarning Vatanga, o‘z tabiatiga bo‘lgan muhabbatini 
rivojlantirishga yordam beradi, ona tiliga bo‘lgan muhabbatni tarbiyalaydi, bolaning xayolini 
uyg‘otadi va bolalar o‘yinini uyg‘otadi. Mamlakatimizning buguni, kelajak taraqqiyoti ko‘p 
jihatdan yoshlarning intellektual salohiyatiga, vatanparvarligiga bog‘liq. agar ularni sog‘lom, 
bilimdon, xalqparvar qilib tarbiyalasak, shubhasiz, ular Vatan ravnaqi uchun hissa qo‘sha oladigan, 
uning yuksalishiga dahldor bo‘lgan barkamol va ijtimoiy faol shaxslar bo‘lib shakllanishi 
muqarrar. albatta, bu borada biz ta’limning ichiga singib ketgan tarbiyaning beqiyos kuchi va 
mas’uliyatini his qilishimiz, undan oqilona foydalanishimiz joiz. Yoshlar ongiga va turmushiga 
odob va axloq haqidagi qarashlarni singdirib borish, bo‘sh vaqt tushunchasini hayot tarzlaridan 
chiqarib tashlashga ko‘maklashish, ilm-u ziyoning inson hayotidagi ahamiyati nechog‘lik ulkan 
ekanligini uqtira bilish nihoyatda zarur. Prezidentimiz shavkat Mirziyoyevning “gap yoshlar 
tarbiyasi haqida borar ekan, bu borada shoshmaslik, yoshlar va ota-onalarning talab-istaklaridan 
kelib chiqib, har tomonlama puxta o‘ylab ish tutish kerak”, - degan fikrlari har bir pedagogning 
dasturil amali bo‘lishi zarur. chunki, ta’lim va tarbiya doimo bir-biri bilan chambarchas 
bog‘liqdir. ayniqsa, adabiyot va san’at asarlarining yoshlarni yuksak ma’naviy-axloqiy ruhda 
tarbiyalashdagi badiiy-estetik ta’sir xususiyatidan iloji boricha kengroq foydalanish muhim 
ahamiyatga ega. adabiyot va san’at asarlarining kuchi uning xalqchil va tushunarliligida, inson 
ichki dunyosiga ta’sir ko‘rsata olishidadir. Ma’naviy barkamol avlodni tarbiyalashda adabiyotning 
ana shu xususiyatini hisobga olish muhim. ayniqsa,o‘zbek xalqi milliy ruhiyatining ajralmas 
fazilatlari bo‘lgan yaxshilik va samimiylik, bolalarga mehr, kattalarga hurmat, insonparvarlik 
xislatlarini o‘zida mujassamlashtirgan bitiklar ruhiyat va tarbiya kamolotida beqiyos kuchga 
ega. shaxs ma’naviyatini shakllantirish va qaror toptirishda so‘z g‘oyaviy ta’sir vositasi sifatida 
namoyon bo‘ladi. “Yaxshi so‘z- qilichdan ham kuchli” degan gap bor. o‘z o‘rnida ishlatilgan 
so‘zlar, yorqin va dildan bayon etilgan nutq, ba’mani fikr doimo kishilarning xulq-atvoriga, 
ma’naviyatiga, tarbiyasiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Pirovard natija har tomonlama kamol topgan, 
yetuk, barkamol shaxsni shakllantirishga qaratiladi.
foydalanilgan adabiyotlar:
1. d.quronov “Badiiy asar haqida”
2. WWW.Ziyonet.uz
3. google

---

16