Toshkent davlat sharqshunoslik instituti xorijiy mamlakatlar iqtisodi va mamlakatshunoslik

2.1.5. Diagramma. 

Yaponiya yalpi ichki maxsulotining o’sish sur’ati grafigi

22

 

 

 

 

 

Yaponiya  tashqi  iqtisodiy  faoliyatini  tartibga  solishda  davlatning  roli  katta 

bo’lib, bu faoliyat quyidagi qonunlar va meyoriy hujjatlar asosida tartibga solinadi: 

valyuta  ayirboshlash  va  tashqi  savdo  to’g’risidagi  qonun.  Bu  qonunga  asosan 

mamlakat tashqi savdosi Xalqao valyuta fondi, Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish 

tashkiloti, Jahon savdo tashkiloti tamoyillariga asoslangan bo’lib, mamlakatlararo 

savdoni  erkin  bo’lishini  ta’minlaydi,  shu  bilan  birga  davlat  litsenziyalash  va 

boshqa  cheklash  usullarini  ham  qo’llaydi.  Tashqi  iqtisodiy  aloqalarni  tartibga 

solish Yaponiya iqtisodiyoti tarixida mamlakatdagi iqtisodiy holat va maqsadlarga 

bog’liq bo’lgan Jahon savdo tashkilotiga a’zo sifatida boj ta’riflarini kamaytirishga 

qaratilgan siyosat olib boorish bilan birga notarif usullardan keng keng qo’llaniladi. 

Jumladan  standartlar,  sertifikatlar,  ekologik  talablar  juda  yuqori.  Davlatning 

tartibga solishi quyidagi yo’nalishlarda yuz beradi:  

                                                           

22

 Japan GDP Data & Country Report  Global Finance.mht 

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

2000    2001     2002

2003    2004     2005      2006     2007   2008    2009     2010    2011

---

- 36 - 

 

1.  Valyuta  kursi.  (Yaponiya  juda  uzoq  yillar  mobaynida  yenaning  kursini  past  

ushlab turish bilan eksportchilarni rag’batlantirgan) 

2. 

Boj  tariflari.  Jahon  savdo  tashkiloti  a’zosi  sifatida  tashqi  savdoni  tartibga 

solishda  70-yillardan  boshlab  tariflarning  roli  kamayib  brogan,  hozirda  ular 

faqatgina agrar sohada saqlanib qolgan. 

3. 

Notarif  metodlar,  ya’ni  litsenziyalash,  sertifikatlash,  standartlash,  ular 

Yapoiyada juda keng qo’llaniladi.  

4. 

Tashqi savdoni sug’urtalash tizimidan foydalanish. 

5. 

Tijorat faoliyatini axborot bilan ta’minlash.