Toshkent davlat sharqshunoslik instituti xorijiy mamlakatlar iqtisodi va mamlakatshunoslik

2.1.2. Diagramma.   

1980-2012-yillarda Yaponiya tashqi savdosi dinamikasi

18

 

 

Tashqi  iqtisodiy  faoliyatni  bojxona  boshqaruvi  iqtisodiyotni  tarkibiy  qayta 

qurish  bilan  chambarchas  bog’liq.    Tarifni  60-70-yillarga  nisbatan  pasayishiga 

qaramasdan, bojxona tarifi milliy ishlab chiqaruvchilarni, avvalo agrar kompleksda 

                                                           

18

 http://www.tradingeconomics.com/japan/gdp 

Yaponiya tashqi savdosi mlrd Yen 

---

- 30 - 

 

va  boshqa  “nozik  soxalar”ni  himoya  qilishda  muhim  omil  bo’lib  qolmoqda. 

Qo’yilgan  vazifalarni  bajarishda  bojxona  tariflarining  keng  differensiatsiya 

qo’yilmalari yordam beradi. 

Xalqaro  kelushuvlarni  butunjahon  savdo  tashkiloti  doirasida  “o’zaro 

tariflarni pasaytirish”    shartini bajargan  holda  Yaponiya  importni tarifsiz tartibga 

solishni ham faol saqlab qolmoqda. Importni samarali chegaralash vositasi sifatida 

qat’iy  texnik  talablar  va  standartlar,  sertifikatsiyalar,  sifat  tekshiruvi,  texnik 

havfsizlik va boshqa usullar kenk qo’llaniladi.  

Qo’llab  quvvatlash  va  rag’batlantirish  chora  tadbirlari  tizimi.  Tashqi 

iqtisodiy  faoliayni  davlat  tomonidan  samarali  taribga  solish  ko’pincha  tashqi 

iqtisodiy strategiyani asosli ravishda ishlab chiqish hisobidan ta’minlanadi. Bunda 

davlatning  manfaatlari  va  imkoniyatlari,  alohida  pog’onalarda rivojlanishi  hamda 

kelajak istiqbollari har tomonlama hisobga olinadi.  

90-yillar tashqi iqtisodiy siyosatining asosiy maqsadi sifatida yangi iqtisodiy 

tartib yaratish va uni rivojlantirishda davlatning faol ishtiroki e’lon qilingan. Unda 

tadbirkorlar  faolligini  globallashtirishga  hizmat  qiluvchi  xalqaro  qoidalarni  ishlab 

chiqish, 

iqtisodiy 

chegaralarni 

kengaytirish, 

mablag’lar 

harakatini 

shakllantirishning  yangi  normalari  va  chet  el  investitsiyalari,  texnologiyalari, 

intellektual mulkni himoya qilish; standartlarni moslashtirish haqida aytib o’tilgan. 

Rivojlangan 

davlatlarning 

makroiqtisodiy 

va 

valyuta-moliya 

siyosatini 

koordinatsiyasini  kuchaytirish,  xalqaro  iqtisodiy  siyosatni  kuchaytirish,  tashqi 

savdo  disbalansini  tartibga  solish,  rivojlanayotgan  iqtisodiyotlarni  qo’llab  –

quvvatlash  kabi  masalalarga  katta  ahamiyat  berilyapti.  G’arb  va  sharq 

muammolariga adekvat javob uchun ham alohida e’tibor qaratilgan sharqiy evropa 

davlatlarining  jahon  xo’jaligiga  kirish  harakatlarini  qo’llab  quvvatlashda 

konsultativ-texnik yordam berishdir.  

 

 

 

 

---

- 31 -