Книга узб испр! gjck!indd

Ular qanday ko’rinishga ega va qanday ishlaydi:
–  Fikrlar, nuqtai nazarlar muvozanati. Hodisani yoki holatni yoritishda 
so’z taqdim etib, uning ishtirokchilari bo’lgan barchaning pozitsiyalarini ask 
ettirish lozim. O’quvchi faqat shundagina vaziyatning har tomonlama ta’rifiga 
ega bo’lib, o’z fikrini shakllantira oladi.
–  Operativlik. Muayyan vaziyatdagi yangi o’zgarishlar, yangi bilimlar, 
voqealar to’g’risida o’quvchini iloji boricha tezroq xabardor qilish kerak, 
shunda u voqealardan xabardor bo’lib, zamon bilan hamnafas bo’ladi.
– Ishonchlilik. Yangiliklar, maqolalarda keltirilgan har bir haqiqat ishonchli 
manbada tekshirilishi kerak, shunda foydalanuvchi ishonchli, tasdiqlangan 
ma’lumotlarni oladi.
–  Dalillarni  fikrlardan  ajratish. Foydalanuvchi ekspert xulosasini haqiqat 
deb qabul qilmasligi uchun yangiliklar yoki maqolalarni to’ldiradigan turli 
ekspertlarning barcha sharhlari voqea faktlaridan aniq ajratilib turadi. Fikr 
faqat qo’shimcha ma’lumot beradi, lekin faktlarga nisbatan ustunlik qilmaydi.
–  Aniqlik. Yangiliklar, maqolalardagi barcha ma’lumotlar ularning haqiqiy 
ma’nosiga muvofiq uzatilishi kerak. Bu har xil raqamlar, sarlavhalar, sanalar, 
ismlar/familiyalar, lavozimlar va unvonlar.
– To’liqlik. Yangiliklar yoki maqolalarni o’qib bo’lgach, foydalanuvchi 
savollarga javob olishi kerak: nima bo’lgan, qaerda bo’lgan, qachon bo’lgan; 
analitikaga hodisa asoslari biriktiriladi, nima uchun sodir bo’lgan va bu 
qayerga olib boradi.
 
Bir qarashda bu qoidalar oddiy va tushunarli bo’lib tuyuladi. Lkein ularning 
oddiyligi ortida chuqu ma’no bor. Aynan ushbu tuhunarli bo’lgan asoslar, biz 

---

77
bugungi kunda ishonchli yangiliklarni chiqaruvchi axborot resurslarning katta 
miqdoriga egamiz.
Yangiliklar haqida gapiradigan bo’lsak, siz ВВС, CNN, Reuters, Guardian kabi 
media vositalarining nomlarini ko’p marotaba eshitgan bo’lsangiz kerak.
Tabiat,  ilm,  fantastika,  IT-texnologiyalar,  kashfiyotlar  kabi  yoshlar  uchun 
mashhur mavzular haqida gapiradigan bo’lsak, – unda, shubhasiz «Dunyo 
Atrofida»,  National  Geographic,  Discovery  Channel,  Animal  Planet  kabi 
xalqaro nashriyotlarni esga tushirish maqsadga muvofiq bo’ladi.
Ushbu turli mavzulardagi media vositalarining cheksiz soni – yangiliklardan 
boshlab o’qishga doir bo’lgangacha – biz uchun axborotni sinchiklab 
tanlaydilar, ularning ishonchli, obyektiv, foydali, kerakli ekanligining ko’p 
bosqichli tekshiruvini o’tkazgan holda.
Yuqorida aytib o’tilgan qoidalardan tashqari, auditoriyani qiziqtirish uchun 
yana bitta qoida amal qiladi – qiziqishlarni yaqinlashtirish. Ya’ni, o’quvchilar 
va foydalanuvchilarning har bir auditoriyasi uchun, ularga ko’proq darajada 
aynan hozir qiziqarli bo’lgan axborotlar majmuasini shakllantirish.
    МP 2 
Ushbu bosqichda trener auditoriya bilan qiziqishlarni yqinlashtirish 
qoidasini qo’llash borasida qisqacha o’zaro ta’sir o’tkazishi mumkin.
Shart: “A” shaharchasining fuqarolari uchun yangiliklarni tanlash kerak. 
Trener flipchartda yoki slaydda ikkita xabarni namoyish etadi. Ularning 
qaysi biri aholi uchun qiziqarli bo’lishini aniqlash kerak.
Misol uchun: