Книга узб испр! gjck!indd

5. Xabarda axborot qayerdan olinganligi haqida ma’lumotlar bo’lmasligi, 
shuningdek, xabar mualliflarining ko’rsatilmaganligi.
Odatda, media ma’lumot olingan manbalarni va muallifni yoki mualliflar 
jamoasini ko’rsatadi, chunki bu ularning obro’si haqida dalolat beradi. 
Manbalar  hamda  mualliflar  ko’rsatilmagan  bo’lsa,  unda  xabarning  o’zi 
ishonchli emas va medianing o’zi shubhali obro’ga ega bo’lishi mumkin.  
6.  Axborotning  qiyofasiz  qahramonlari  va  qiyofasiz  manbalari:  «Av- 
straliyadagi  bitta  mashhur  ilmiy  institutning  olimlari»,  «Pensionerlar 
karantin paytida barcha mablag’larini sarflaganliklarini aytishdi».
Obro’si ular uchun muhim bo’lgan zamonaviy media vositalari ham 
maqolalarining qahramonlarining familiyalarini (yoki hech bo’lmaganda, 
shaharni, tumanni, ko’chani), muassasalarning to’liq va amaldagi nomlarini 
ko’rsatadilar.
7. Bitta xabarda katta miqdorda aniq grammatik xatolarning mavjudligi. 
OAVda alohida xatolar uchrab turishi mumkin, lekin odatda bitta xabarda 
emas.

---

73
   MM
Mustahkamlash uchun «Markerni toping» mashqini taklif qilish mumkin.
Trener vaziyatni shakllantiradi. Tasavvur qiling, sizning yaqinlaringizdan 
biri bu xabarni o’qib, sizga aytib berishni boshladi. Siz tinglaysiz va 
ma’lumotda noto’g’ri narsa borligini fahmlaysiz - chunki siz allaqachon 
media savodxonligi asoslarini yaxshi bilasiz.
Vazifa: xabarni tahlil qilish, yolg’onning belgilarini topish va yaqin 
kishingizga nima uchun bu tafsilot ma’lumotlarning ishonchsizligi 
haqida gapirishi va ma’lumot ishonchli ko’rinishi uchun qanday bo’lishi 
kerakligini tushuntirish.
Tomoshabinlar 5-7 ta kichik guruhlarga birlashtiriladi (2-4 kishidan). Har 
bir kichik guruh xabarni oladi, unda yolg’on ma’lumot markerlarining 
maksimal sonini topish va ularni tushuntirish zarur.

---

74
to’liq, teskari, isbotlanmagan, shov-shuvli. 
Xo’sh, bu axborot oqimi qanday shakllanadi? Hamda, u biz uchun qiziqarli, 
muhim, foydali bo’lishi uchun, uni tartibga solishning iloji bormi?
Tasavvur qilaylik, qachondir siz katta kompaniyada axborot tahlilchisi sifatida 
ishlashga qaror qildingiz. Sizning vazifangiz har kuni asosiy yangiliklarni ko’rib 
chiqish, xabarlarni tahlil qilish va menejer uchun unga qiziq bo’lishi mumkin 
bo’lgan narsalarni tanlashdir (uning o’zi juda oz vaqtga ega, shuning uchun 
bu vazifa alohida mutaxassisga topshirilgan). Va u juda keng qiziqishlarga ega 
- u dunyodagi asosiy voqealardan xabardor bo’lishni, mamlakatdagi muhim 
mavzularni bilishni, sog’lom turmush tarzi va xususan, to’g’ri ovqatlanishning 
so’nggi tendentsiyalaridan xabardor bo’lishni xohlaydi.
Bir vaqtning o’zida u sizdan qahvaning xususiyatlari haqida ma’lumot yig’ishni 
so’raydi: uning eng mazali navlari, saqlash qoidalari, qanday pishirish, ichish 
kerakligi haqida. Va eng muhimi - u foydalimi yoki yo’qmi. Axir, bu masala 
bo’yicha juda ko’p turli xil ma’lumotlar mavjud. Keling, buni aniqlaylik!
    МP 1 
Trener mashg’ulot ishtirokchilarini ikkita jamoaga birlashtiradi. Har bir 
jamoa alohida analitik bo’limini tashkil qilib, u kompaniya rahbari uchun 
zarur ma’lumotlarni to’plashi kerak bo’ladi.   
Biroq bo’limlarning har biri o’z vazifasiga ega bo’ladi (kamoalar bir-