Изланувчилар online илмий-амалий

1-masala. Erkinlik darajasi ikkiga teng sistemaning tebranishi 
Ikkita prujinaga maxkamlangan jismlarning tebranma harakatini koʻramiz A 
yuk chap tomondan prujina orqali qoʻzg’almas devorga hamda oʻng tomondan 
prujina orqali B yukka biriktirilgan. Bu yuklar sistemasi ikkita erkinlik darajasiga 
ega boʻladi. Bu sistemani harakatini oʻrganish uchun quyidagi dasturni MAPLE 
da yozamiz.
 
1-shakl. Moddiy nuqta tebranma harakati. 
Echish. 1) 
2-shakl. Moddiy nuqta tebranma harakatining grafigi. 

---

109 
2-masala: Maxovikning tebranma harakati. 
Tekis silliq sirtda tebranma harakat qilayotgan maxovik uchun dastur 
yozamiz. Sirpanishdagi va dumalashdagi ishqalanishlar mavjud boʻlmaganda 
maxovik erkin tebranma harakatda boʻladi. 
3-shakl. Moddiy nuqta harakatining animatsiyasi. 
Aniqlangan natijalardan quyidagi xulosalarga kelindi: 
• Moddiy nuqtaning traektoriyasi grafigi chizildi. 
• Moddiy nuqtaning tezligi va tezlanishi vaqt funksiyasi sifatida aniqlanadi. 
• Berilgan boshlang’ich shartlar bo’yicha moddiy nuqtaning harakati, tezligi va 
tezlanish vektorlarining o’zgarishi animatsiyalari hosil qilinadi. 
• Hozirgi kunda kompyuter texnologiyalari keng miqiyosda rivojlanib borishi 
oddiy va murakkab matematika va mexanika masalalarni analitik yechish 
imkoniyatiga ega ekanligi aniq misolda isbot etib berildi. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Мирзакаримов Э.М. Maple 7 дастури ёрдамида олий математика 
масалаларини ечиш. 1-қисм. Фарғона.:ФарПИ.-2010. 
2. Кирсанов М.Н. Maple и Maplet решение задач механики. М.: Лань.-
2012. 
 
 
 

---

110