Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti biologiya bo



Download 454,61 Kb.
Pdf ko'rish
bet10/11
Sana31.12.2021
Hajmi454,61 Kb.
#238843
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
aminokislotalar biosintezi texnologiyasi.

Aromatik aminokislotalar.  So`nggi paytda aromatik aminokislotalar-triptofan, 

fenilalanin va tirozinlarni  produsent mikroorganizmlarini shtammlarini seleksiyalash 

katta  amaliy  ahamiyatga  ega  bo`lib  bormoqda.  Mikrob  hujayrasida  bu  birikmalarni 

sintezi  xorizm  kislotasigacha  umumiy  yo`l  bo`yicha  borsa,  keyinchalik  ikkita 




tarmoqqa  ajraladi,  ulardan  biri  triptofanning  sinteziga  qarab  ketsa,  ikkinchisi  prefen 

kislota orqali tirozin va fenilalanin tomon yo`nalgan bo`ladi (4-Rasm): 

 

 

 



4-Rasm. Aromatik aminokislotalar sintezi sxemasi 


Aromatik  aminokislotalarning  mutant-produsentlarini  ajratish  bo`yicha  olib 

boriladigan  seleksion  ish  uchta  oila  vakillari:  korinebakteriyalar  (Brev.  flavum, 



Coryn.glutamicum),  basillalar  (Bac.  subtilis)  va  enterobakteriyalar  (E.coli)  orasida 

o`tkaziladi. Bu  mikroorganizmlar  uchun umumiy  boshqarilish yo`li  birinchi  ferment 

bo`g`ini-3-dezoksiarabinogeptulozo-7-fosfatsintetaza  (DAGF)  da  joylashgan,  lekin 

bu  fermentning  boshqarilish  mexanizmi    o`zaro  farqlanadi.  Korinebakteriyalarda 

DAGF  ning  faolligi  fenilalanin  va  tirozinlar  tomonidan  o`zaro  mutanosib 

ingibirlanishga duch keladi. Bu xildagi aromatik aminokislotalarning produsentlarini 

seleksiyalashda  birinchi  bosqichda  umumiy  dastlabki  xom-ashyo  mahsulot-xorizm 

kislotasi hosil qiladigan  auksotrof-shtammlarning  ajratilishi  lozim  bo`ladi. Triptofan 

produsentlarini  seleksiyalash  ishlarini  olib  borishda  fenilalanin  va  tirozin  bo`yicha 

auksotrof  mutantlardan  foydalaniladi;  fenilalanin  produsentlarini  ajratishda  esa 

tirozin  bo`yicha  auksotroflardan  foydalaniladi.  Bu  mutantlarning  mahsuldorligini 

oshirish  uchun  ular  asosida  boshqaruvchi  mutantlarni  ajratib  olish  va  bu 

boshqaruvchi  mutantlarda  biosintezning    birinchi  fermenlari  desensebillangan 

bo`lishi  lozim  bo`ladi.  Triptofan  produsentlari  uchun  bu  narsani  amalga  oshirishda  

adenilatsiklaza  (AS)  ni  desensebillaydigan  uning  analoglari  (5-metiltriptofan,  6-

ftortriptofan  va  boshqalar)  ga  nisbatan  rezistent  bo`lgan  mutantlarni  ajratish  asosida 

ish  yuritiladi.  Bu  xil  mutantlar  glyukozani  to`g`ridan  to`g`ri  triptofanga  aylantirishi 

mumkin va bunda mahsulot hosil bo`lish unumdorligi 10-12 g/l ga yetadi. Bosqichli 

tanlov  asosida  ajratib  olingan    fenilalanin  produsentlari  analoglar  (p-ftorfenilalanin, 

p-aminofenilalanin  va  boshqalar)  ga  nisbatan  chidamli  bo`lgan  shtammlar  shakarli 

muhitda 20g/l dan ziyodroq miqdorda maqsadli mahsulot yig`ishi mumkin. Seleksion 

ishda muvaffaqiyatli ravishda foydalanilayotgan Bac.subtilis ham bitta DAGF ga ega 

uning sintezi tirozin va fenilalanin tomonidan repressivlanadi, faolligi esa, xorizm va 

prefen kislotalar tomonidan ingibirlanadi. 




Download 454,61 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish