3. Mavzu: Xulq-atvorning psixofoziologik asosi Reja: Nerv tizimi va endokrin tizimining inson organizmi va xulq atvoridagi ahamiyati



Download 0,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/17
Sana31.12.2021
Hajmi0,69 Mb.
#237238
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   17
Bog'liq
3 mavzu

Fraternal  twins  develop  from  separate  fertilized  eggs.  They  share  a  fetal  environment, 

but they are genetically no more similar than ordinary brothers and sisters. 

Tabiiy  saralash  mexanizmi:        Tabiiy  saralash  jarayonida  mutatsiya,  ya’ni 

organizmlarning moslashuv jarayoni mustahkamlanadi. Tabiiy saralashni odatda “aniq-ravshan” 

mexanizmlar  Psixologiya  –  (qadimgi  grek  tilidan  olingan  bo’lib,  qalb  to’g’risidagi  fan  degan 

ma’noni  anglatadi)-  inson,  ruhiyati  va  ruhiy  faoliyatining  rivojlanishi  vazifa  va  qonunlarini 

yaratilishini  o’rganadigan  fan.  U  ijtimoiy  va  tabiiy  fanlar  bilan  yondashadi.  U  o’z  ichiga 

psixologiyaning  asosini,  ma’lum  bir  faktlarini  ,  mexanizmini  va  insonni  va  odamlar  guruhini 

psixologik faoliyatini oladi. 

1)  Organizmlar yashab qolishidan ko’ra ko’proq avlod qoldiradi. 

2)  Bu organizmlar populatsiyasida nasldan naslga o’tadigan o’zgaruvchanlik mavjud 

3)  Genetik  xususiyatlarga  ega  bo’lgan  organizmlar  kopayish  va  yashab  qolishi  turli 

darajada. 

Ushbu 


yuz 

yillik 


boshida, 

CHarlz 


Darvinning evolyusiya nazariyasi ta’sirining oshib 

borgani  sari,  barcha  xulq  turlarini  instinktlar 

ko‘rinishida tasniflash qabul qilindi. Agar insonlar 

o‘zlarini  tanqid  qilishsa,  bu  ularning  “o‘zini-o‘zi  kamsitish  instinkti”  oqibatida  sodir  bo‘lgan. 

Agar  ular  maqtansalar,  bu  ularning  “o‘z  shaxsini  namoyon  qilish  instinktini”  aks  etgan. 

Sotsiologlardan  biri,  besh  yuz  kitobni  ko‘rib  chiqib,  5759  ta  ehtimoldagi  odam  instinktlaridan 

iborat ro‘yxat tuzgan edi! Har bir xulqga o‘z instinktini belgilash bilan bog‘liq intilish alaqachon 

o‘z  og‘irligi  ostida  yo‘q  bo‘lib  ketgan.  Bu  shuning  uchun  yuz  berdiki,  birinchi  nazariyachi-

                                      

9

 



Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan  

. 111-114p 




instinktshunoslar  insonning  xulqini  tushuntirmasdan,  unga  faqat  nom  berish  bilan  mashg‘ul 

bo‘lgan.  Ushbu  jarayon  aqlli  bolaga  “darslarni  o‘zlashtira  olmaydigan”  nom  berib,  uning  past 

baholarini “tushuntirishni” eslatib turgan. Xulqni nomlash, uni tushuntirib berish degani emas. 

Instinkt sifatida tasniflash uchun majmuaviy xulq ushbu tur orasida turg‘un modelga ega 

bo‘lishi  va  orttirilmagan  bo‘lishi  kerak  (Tinberg,  1951).  SHunga  o‘xshash  xulq  hayvonot 

olamining  boshqa  turlari  vakillariga  xos  (qushlardagi  imprintingini  (hotirada  saqlab  qolish)  va 

lososning  uvuldiriq  sochish  uchun  o‘z  joylariga  qatishini  esga  oling).  Insonning  xulqida  ham 

tug‘ma  moyilliklar,  shu  jumladan  go‘dakdagi  emish  va  harakatlanish  reflekslari  kabi  oddiy 

turg‘un  modellar  namoyon  bo‘ladi.  Biroq,  ko‘pchilik  psixologlar  insonning  xulqi  fiziologik 

ehtiyojlarga va ruhiy intilishlarga bog‘liq deb hisoblaydi. 

Instinkt  nazariyasi  odam  harakatidagi  sabablarni  tushuntirib  berishning  uddasidan 

chiqmagan bo‘lsada, ammo uning asos bo‘ladigan farazi – genlari ushbu tur uchun xos bo‘lgan 

xulqni  ta’minlaydi  –  bu  esa  juda  ham  muhim.  Buni  biz  bizning  ma’lum  bir  yoqtirmaydigan 

narsalarni  o‘zlashtirishga  bo‘lgan  biologik  moyilligimiz  to‘g‘risida  keying  boblardagi  baxsdan 

ko‘rdik hamda kelgusida ham o‘zaro yordam berishga, bizning xayolparast qiziqishimiz va jinsiy 

farqlarimizga  qaratilgan  xulqqa  evolyusiya  qanday  ta’sir  qilishi  mumkinligini  muhokama 

qilishda kuzatamiz......  

10

 [3]    




Download 0,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish