Fraternal twins develop from separate fertilized eggs. They share a fetal environment,
but they are genetically no more similar than ordinary brothers and sisters.
Tabiiy saralash mexanizmi: Tabiiy saralash jarayonida mutatsiya, ya’ni
organizmlarning moslashuv jarayoni mustahkamlanadi. Tabiiy saralashni odatda “aniq-ravshan”
mexanizmlar Psixologiya – (qadimgi grek tilidan olingan bo’lib, qalb to’g’risidagi fan degan
ma’noni anglatadi)- inson, ruhiyati va ruhiy faoliyatining rivojlanishi vazifa va qonunlarini
yaratilishini o’rganadigan fan. U ijtimoiy va tabiiy fanlar bilan yondashadi. U o’z ichiga
psixologiyaning asosini, ma’lum bir faktlarini , mexanizmini va insonni va odamlar guruhini
psixologik faoliyatini oladi.
1) Organizmlar yashab qolishidan ko’ra ko’proq avlod qoldiradi.
2) Bu organizmlar populatsiyasida nasldan naslga o’tadigan o’zgaruvchanlik mavjud
3) Genetik xususiyatlarga ega bo’lgan organizmlar kopayish va yashab qolishi turli
darajada.
Ushbu
yuz
yillik
boshida,
CHarlz
Darvinning evolyusiya nazariyasi ta’sirining oshib
borgani sari, barcha xulq turlarini instinktlar
ko‘rinishida tasniflash qabul qilindi. Agar insonlar
o‘zlarini tanqid qilishsa, bu ularning “o‘zini-o‘zi kamsitish instinkti” oqibatida sodir bo‘lgan.
Agar ular maqtansalar, bu ularning “o‘z shaxsini namoyon qilish instinktini” aks etgan.
Sotsiologlardan biri, besh yuz kitobni ko‘rib chiqib, 5759 ta ehtimoldagi odam instinktlaridan
iborat ro‘yxat tuzgan edi! Har bir xulqga o‘z instinktini belgilash bilan bog‘liq intilish alaqachon
o‘z og‘irligi ostida yo‘q bo‘lib ketgan. Bu shuning uchun yuz berdiki, birinchi nazariyachi-
9
Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan
. 111-114p
instinktshunoslar insonning xulqini tushuntirmasdan, unga faqat nom berish bilan mashg‘ul
bo‘lgan. Ushbu jarayon aqlli bolaga “darslarni o‘zlashtira olmaydigan” nom berib, uning past
baholarini “tushuntirishni” eslatib turgan. Xulqni nomlash, uni tushuntirib berish degani emas.
Instinkt sifatida tasniflash uchun majmuaviy xulq ushbu tur orasida turg‘un modelga ega
bo‘lishi va orttirilmagan bo‘lishi kerak (Tinberg, 1951). SHunga o‘xshash xulq hayvonot
olamining boshqa turlari vakillariga xos (qushlardagi imprintingini (hotirada saqlab qolish) va
lososning uvuldiriq sochish uchun o‘z joylariga qatishini esga oling). Insonning xulqida ham
tug‘ma moyilliklar, shu jumladan go‘dakdagi emish va harakatlanish reflekslari kabi oddiy
turg‘un modellar namoyon bo‘ladi. Biroq, ko‘pchilik psixologlar insonning xulqi fiziologik
ehtiyojlarga va ruhiy intilishlarga bog‘liq deb hisoblaydi.
Instinkt nazariyasi odam harakatidagi sabablarni tushuntirib berishning uddasidan
chiqmagan bo‘lsada, ammo uning asos bo‘ladigan farazi – genlari ushbu tur uchun xos bo‘lgan
xulqni ta’minlaydi – bu esa juda ham muhim. Buni biz bizning ma’lum bir yoqtirmaydigan
narsalarni o‘zlashtirishga bo‘lgan biologik moyilligimiz to‘g‘risida keying boblardagi baxsdan
ko‘rdik hamda kelgusida ham o‘zaro yordam berishga, bizning xayolparast qiziqishimiz va jinsiy
farqlarimizga qaratilgan xulqqa evolyusiya qanday ta’sir qilishi mumkinligini muhokama
qilishda kuzatamiz......
10
[3]
Do'stlaringiz bilan baham: |