Chizmachilik

Vintlar.  Bir  uchida  turli  shakldagi  kallagi  bo‘lgan,  ikkinchi  uchida  rezba 
o‘yilgan  sterjendan  iborat  detal  vint  deyiladi.  Vintning  rezbasi  biriktiriladigan 

---

152 
 
detallarning  biriga  burab  kiritiladi.  Vintlar,  ularning  tatbiqiga  qarab  ikkiga,  ya’ni 
mustahkamlovchi  va  o‘rnatuvchilarga  bo‘linadi.  Mustahkamlovchi  vintlar  yarim 
yashirin  (O‘zDSt  17474:2003),  yashirin  kallakli  (O‘zDSt  17475:2003),  yarim 
yumaloq  (O‘zDSt  17473:2003),  silindrik  (O‘zDSt  1491:2003)  va  olti  yoqli 
chuqurchasi  (O‘zDSt  11738:2003)  bo‘lgan  silindrik  shaklda  tayyorlanadi. 
Vintlarning  kallagida,  ularni  burash  uchun  o‘yig‘i  yoki  maxsus  kalitlar  bilan 
burash uchun chuqurchasi bo‘ladi (11.8-rasm). 
   
11.8-rasm 

---

153 
 
Muhandislik grafikasi
17 
  
11.9-rasm. Turli kallakli vintlar
 
O‘rnatuvchi  (O‘zDSt  1476:2003,  O‘zDSt  1477:2003,  O‘zDSt  1479:2003) 
vintlar  (11.10-rasm)  o‘tkir  yoki  silindrsimon  uchi  bilan  detallarning  o‘zaro 
bog‘lanishlarini  mustahkamlaydi.  Bunday  vintlarning  kallagida,  ularni  burash 
uchun  chuqurcha,  kalitda  burash  uchun  kallagi  kvadrat  yoki  olti  yoqli  qilib 
tayyorlanadi. 
  11.10-rasm 
                                                 
17
 M.B.Shah, B.C.Rana. “Engineering Drawing” –Indiya, 2007  Threaded Fasteners 442 b. 

---

154 
 
Vintlarning  konstruksiyasi  va  o‘lchamlari  standart  bilan  belgilangan  bo‘ladi. 
Lekin  ularni  berilgan  rezba  (sterjen)  diametriga  nisbatan  taxminiy  o‘lchamlarda 
chizish mumkin (11.9 va 11.10-rasmlar). 
Metalga  mo‘ljallangan  vintlardan  tashqari  yog‘och,  plastmassa  uchun 
mo‘ljallangan vintlar ham bo‘ladi.