Chizmachilik

Planlarga  o‘lchamlar  qo‘yish  (1.1-rasm).  Har  bir  tashqi  devor  bo‘yicha 
undan  20-30  mm  uzoqlikda,  oraligi  8-10  mm  bo‘lgan  uchta  yopiq  zanjirsimon 
o‘lcham chiziqlari o‘tkaziladi.  
Birinchisiga  tashqi  devor  chetidan  boshlab  devor  qalinligi,  eshik  va  deraza 
o‘rnilari oraligidagi o‘lchamlar qo‘yiladi. Ikkinchisiga devorlar va ustunlar o‘qlari 
oraligidagi o‘lchamlar qo‘yiladi. Uchinchisiga esa binoning gabarit o‘lchami, ya’ni 
ikki chetki o‘qlar orasidagi umumiy o‘lcham qo‘yiladi. 
Devorlar  va  ustunlar  o‘qlari  shtrixpunktir  chiziqlarda  chiziladi  (ularni  ingichka 
tutash  chiziqlarda  ham  chizish  mumkin).  Ko‘pincha  o‘q  chiziqlar  butun  devor 
bo‘yicha to‘liq chilmasdan, chetdan 15-20 mm uzoqlikda uzib qo‘yiladi. Bo‘luvchi 
o‘qlar  chetlariga  diametri  8-10  mm  bo‘lgan  aylanar  chiziladi.  Ularning  ichiga 
o‘qlarning belgilari qo‘yiladi. 
 
Ko‘ndalang  yo‘nalishdagi  o‘qlar  chapdan  o‘nga  qarab  raqamlar  bilan 
belgilanadi, bo‘ylama yo‘nalishdagi o‘qlar esa pastdan yuqoriga qarab bosh harflar 
bilan belgilanadi.  
 
O‘qlar orasidagi o‘lchamlar muhim ahamiyat kasb etadi, sababi ular qurilish 
boshlanishida  qurilish  maydoniga  olib  chiqiladigan  o‘lchamlardir.  Bunday 
o‘lchamlarni joyiga olib chiqish binoni rejalash deyiladi. 

---

268 
 
 
1.1-rasm 
Plan  konturining  ichida  har  bir  xonaning  uzunligi  va  kengligi,  devor  va 
to‘siqlarning  qalinligi  hamda  eshik  o‘rni  o‘lchamlari  beriladi.  Eshik  o‘rni 
o‘lchamlari,  unga  eng  yaqin  bo‘lgan  devorga  bog‘lab  qo‘yiladi.  Planda  har  bir 
xonaning 
maydoni 
kvadrat 
metrlarda 
ko‘rsatiladi. 
Chizmadagi 
barcha 
raqamlarning o‘lchamlari bir xil, ya’ni taxminan 2,5-3,0 mm bo‘lishi kerak.