Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

2-jadval. 

«Bank ishi» fanining tahlil usullari 

 

t/r Tahlil 

usullari 

Mazmuni 

1. Tizimli yondashuv 

 

bank tizimi yaxlit tarzda olib qaraladi. Bu yon-

dashuv turlicha bo‘lishi mumkin: 

 

tizimli-kompleks yondashuv  

 

tizimli-funksional yondashuv  

 

tizimli-tarkibiy yondashuv 

 

tizimli-kommunikatsion yondashuv. 

2. 

Kompleksli 

yondashuv 

 

bank tizimi boshqa obyektlar bilan o‘zaro bog‘la-

nishda va aloqadorlikda qaraladi. 

3. 

Tarkibiy 

yondashuv 

 

bank tizimini tarkibiy qismlarga bo‘lib o‘rganiladi. 

4. 

Vaziyatli 

yondashuv 

 

bank tizimining muayyan sharoitdagi ichki va tashqi

vaziyatiga qarab tegishli ma’qul usul qo‘llaniladi. 

5. 

Integratsion 

yondashuv 

 

bank tizimi yuqoridagi usullar (vaziyatli, kompleks-

li, tarkibiy yondashuvlar) ni birgalikda qo‘llash yor-

damida tahlil qilinadi. 

6. 

Modellashtirish 

usuli 

 

bank tizimini tahlil qilish uchun turli chizmalar, mo-

dellar, xomaki materiallar tayyorlanadi. 

7. 

Iqtisodiy 

matematik 

yondashuv 

 

maqbul qaror qabul qilish maqsadida matematik us-

lublar keng qo‘llaniladi. 

8. Kuzatish 

usuli 

 

bank tizimi to‘g‘risidagi ma’lumotlar rejali, ilmiy, 

uyushtirilgan asosda to‘planiladi. 

9. Tajriba 

usuli 

 

tahlil jarayonida bank tizimiga nisbatan namunaviy

tajribadan o‘tgan usullar qo‘llaniladi. 

10. 

Sotsiologik 

kuzatuv usuli 

 

turli anketali so‘rovlar, suhbatlar, testlar, infratuzil-

maviy tahlillar o‘tkaziladi. 

 

Demak, bank – bu pul mablag‘larini o‘zida mujassamlashtiruvchi va 

jamg‘aruvchi, kredit beruvchi, pul hisobini olib boruvchi, pul va qim-

matli qog‘ozlarni emissiya qiluvchi, oltin va chet el valutalari bilan ope-

ratsiyalarni bajaruvchi yirik muassasadir. 

Ko‘pgina moliya institutlari, shu jumladan, qimmatli qog‘ozlar oldi-

sotdisi bilan shug‘ullanuvchi dilerlar, broker firmalari, sug‘urta kompa-

---

 

8

niyalari ko‘proq o‘zlarining ko‘rsatgan xizmatlari bilan banklarga teng-

lashishga va bankka xos ishlar bilan shug‘ullanishga harakat qiladilar.  

Ana shunday moliya institutlari o‘zlarini nobank kredit tashkilotlari 

deb ataydilar (3-jadval). 

    3-jadval.