Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

Birinchidan, iqtisodiyotning faqat ustuvor sohalariga ko‘p miq-

dorda kredit ajratish. Bunday kreditlash tanlab amalga oshirilgan kredit-

lash deb yuritiladi. Bu kredit qarzlarning muayyan turlari (masalan, 

iste’mol va ipoteka qarzlari) uchun yuqori darajani belgilashga asoslan-

gan  ijobiy nazoratga va iqtisodiyotning bir qator ustuvor sohalari 

(masalan, qishloq xo‘jaligi uchun) qarzlarning quyi miqdorlarini bel-

gilashni o‘z ichiga oladigan salbiy nazoratga bo‘linadi.  

Tanlab amalga oshiriladigan ijobiy nazorat bankning ehtiyotkorligi 

(iqtisodiyotning muayyan sohasiga bank qarzlarini berishni, ularning 

tabaqalanishi va shu tariqa kredit riskining qisqarishini rag‘batlantirish 

uchun cheklash) nuqtayi nazaridan yoki makroiqtisodiy barqarorlikni 

ta’minlash maqsadida amalga oshiriladi. 

Tanlab amalga oshiriladigan salbiy nazorat makroiqtisodiy barqa-

rorlikni ta’minlash uchun emas, balki u mikroiqtisodiy maqsadni, ya’ni 

mamlakatning iqtisodiy taraqqiyoti uchun hayotiy muhim va ayni paytda 

tanazzulni boshidan kechirayotgan sektorlarni qo‘llab-quvvatlashga qa-

ratilgan. Hozirgi kunda O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligiga nisbatan ana 

shunday usul qo‘llanilmoqda. 

Ikkinchidan, bank tomonidan beriladigan kreditlarning umumiy 

summasiga nisbatan joriy etiladigan kreditning eng yuqori miqdori. Bu 

miqdor, odatda, ayrim banklar uchun bir xil bo‘lmaydi va ko‘pincha har 

bir bankning uzilmagan kreditlar summasiga bog‘liq. Limitlarni bel-

gilash chog‘ida  mezon sifatida bank sarmoyasining miqdoridan ham 

foydalanish mumkin. 

Uchinchidan, kredit ekspansiyasining inflatsiya oqibatlari (uni moli-

yalash usuli) ga bog‘liq ekanligini hisobga oladigan kreditning yuqori 

miqdorlari. Banklar o‘z kreditlarini uzoq muddatli qimmatli qog‘ozlar chi-

qarish yoki uzoq muddatli jamg‘arma omonatlarini jalb qilish hisobiga 

moliyalashlari mumkin. Bu hol kreditlarni joriy omonatlar hisobidan mo-

liyalashga qaraganda inflatsiyada kamroq aks etadi.