Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

ҳисоби 
Бухгалтерия 
 ҳисоби 
Кимга учун 
мўлжалланганлигига 
кўра 
Ички ахборот 
фойдаланувчилар 
учун мўлжалланган 
Ташқи ахборот 
фойдаланувчилар 
учун мўлжалланган 
Ички ва ташқи ахборот 
фойдаланувчилар учун 
мўлжалланган 
Ахборот 
Корхона раҳбари, 
Давлат статистика 
Давлат солиқ органи, 
Хўжалик ҳисоби 
Оператив
(оператив-техник) ҳисоб 
Статистика 
 ҳисоби 
Бухгалтерия 
ҳисоби 

Бухгалтерия

Кадрлар бўлими; 

Таъминот бўлими; 

Ишлаб чиқариш бўлинмалари

Маркетинг бўлими 

Бошқа бўлимлар 

Режа-иқтисод 
бўлими; 

Бухгалтерия

---

фойдаланувчилар 
гуруҳларига кўра 
бўлим бошлиқлари, 
менежерлар ва 
бошқа ходимлар 
органи 
банклар, ташқи ва ички 
инвесторлар, ҳуқуқни 
ҳимоя қилувчи 
органлар, кредиторлар, 
корхона раҳбарияти, 
бўлимлар бошлиқлари 
ва ходимлари
Юритиш бўлимларига 
кўра 
Кадрлар, 
ишлаб 
чиқариш, 
таъминот, 
маркетинг, 
режа-
иқтисод ва бошқа 
бўлимлар 
Режа-иқтисод 
бўлими ѐки 
бухгалтерия 
Бухгалтерия 
Таркибий қисмларига 
бўлинишига кўра 
Қисмларга 
бўлинмайди 
Қисмларга 
бўлинмайди 
Бухгалтерия молиявий 
ҳисоби ва бухгалтерия 
бошқарув ҳисобига 
бўлинади 
Давлат томонидан 
тартибга солиниши 
(регламентлаштири-
лиши)га кўра
Шакл ва мазмуни 
давлат томонидан 
белгиланмайди 
(регламентлаш-
тирилмайди) 
Шакл ва мазмуни 
давлат томонидан 
белгиланади 
(регламентлашти-
рилади) 
Молиявий ҳисобни 
юритиш, бухгалтерия 
ҳисоботи шакллари ва 
мазмуни,уларни тузиш 
ва тақдим этиш 
тартиблари давлат 
томонидан белгиланади 
(регламентлашти-
рилади) 
Яхлит халқ хўжалиги ҳисоби тизимини ташкил қилувчи ҳисоб 
турлари турли бошқа белгилари бўйича ҳам фарқланади ва 
таснифланади. 
Чунончи, 
хўжалик 
юритувчи 
субъектларни 
молиялаштирилишига кўра уларда юритиладиган бухгалтерия ҳисоби 
корхоналар бухгалтерия ҳисоби ва бюджет ташкилотлари бухгалтерия 
ҳисобига ажратилади.
Корхоналар бухгалтерия ҳисоби деганда ўзини ўзи тўлиқ маблағ 
билан таъминлайдиган, мустақил фаолият юритадиган хўжаликларда 
юритиладиган бухгалтерия ҳисоби тушунилади. Бундай ҳисобга завод ва 
фабрикалар, фирмалар, ширкатлар, жамоа хўжаликлари, қурилиш 
ташкилотлари, банклар ва бошқа корхоналарда юритиладиган 
бухгалтерия ҳисоби мисол бўлади. 
Бюджет ташкилотлари бухгалтерия ҳисоби деганда давлат 
томонидан 
молиялаштириладиган 
муассасаларда 
юритиладиган 
бухгалтерия ҳисоби тушунилади. Бундай ҳисобга маориф, соғлиқни 
сақлаш, маданият ва бошқа ижтимоий соҳа муассасаларида 
юритиладиган бухгалтерия ҳисоби мисол бўлади. 
Иқтисодиѐт соҳалариги кўра бухгалтерия ҳисоби алоҳида шу 
соҳалар ҳисобидан иборат бўлади, масалан, саноатда бухгалтерия 

---

ҳисоби, қишлоқ хўжалигида бухгалтерия ҳисоби ва бошқалар. Ушбу 
тармоқлар ва соҳалар хусусиятларидан келиб чиқиб, уларда 
юритиладиган бухгалтерия ҳисоби бир-биридан унинг объектлари 
мазмун-моҳияти бўйича фарқланади. 
3. ХЎЖАЛИК ҲИСОБИДА ҚЎЛЛАНИЛАДИГАН ЎЛЧОВ 
БИРЛИКЛАРИ 
 
Хўжалик ҳисоби турларида ахборотларни йиғиш, қайд этиш, 
гуруҳлаш, жамлаш ҳамда тегишли фойдаланувчиларга тақдим этишда 
турли ўлчов бирликлари қўлланилади. Ушбу ўлчов бирликларнинг 
турлари, гуруҳлари ва таркиби 2- жадвалда келтирилган.
2-жадвал