S. F. Abdirasilov

Qadimiy Misr. 
Odam tanasining 
kanoni.
Misrdagi rasm chizishga 
0‘rgatish maktabi.
Shuni ham alohida qayd qilish lozimki,  bu davr maktablarida faqat 
bolalar  o'qiganligi  sababli  ularga  nihoyatda  yuqori  talablar  qo‘yilgan. 
Shuning uchun ham talab  va  ko‘rsatmalarga rioya  qilinmaganda  bolalar 
qattiq jazolangan, hattoki, yog‘och bilan kaltaklangan.
Misr maktablarida rasm chizishga o‘rgatish nazariyasi  bor-yo‘qligi 
ma’lum  bo‘lmasa-da,  ayrim  rasm  chizish  qoidalari  qo‘llanilgan. 
0 ‘qituvchilar  rasm  chizishni  (shakl,  rang,  o‘lcham,  tuzilishi  v.b.) 
tabiatni  kuzatish  asosida  emas,  ko'proq  namunadan,  sxemadan 
ko‘chirish orqali o‘rgatganlar.
Ayrim  ma’lumotlarga  qaraganda,  Misrda  rasm  chizishga  o‘rgatish 
qadimgi  Yunonistondan  ancha  avval  boshlangan.  Italiyalik  XV  asr 
me’mori,  artisti,  yozuvchisi  va  olimi  L.B.Alberti  shunday  deb  yozadi: 
«Misrliklaming  yozishicha,  rangtasvir  ishlash  ularda  Yunonistondan  6 
ming yil avval mavjud bo‘lgan»  .
Альберти Л. Три книги о живописи. М.,  1933. стр. 40.
18
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Rasm  chizishga  o‘rgatish  qadimgi  Yunonistonda  ham  o‘ziga  xos 
yo‘nalishda  amalga  oshirilgan.  Ularda  rasm  ishlashga  o‘rgatishda 
tabiatni, 
butun 
borliqni 
o‘rganishga, 
unda 
go‘zalliklami idrok etishga alohida e’tibor berilgan.
Rasm  ishlash  uchun  yog'och  taxta  ustiga  asalari 
mo‘mi  surtilgan  va  uning  ustini  bo‘yoq  bilan 
sidirg‘a bo'yalgan. Rasm ana shu yuza ustiga o‘tkir 
metall  yoki  suyak  bilan  chizilgan.  Noto‘g‘ri 
chizilgan rasm q o i bilan  ishqalanib, chiziqlar o‘mi 
to‘ldirib  o‘chirilgan.  So‘ngra  tekis  yuzaga  yangi 
rasm ishlangan.
Eramizdan 
avvalgi 
432-yilda 
yunon 
haykaltaroshi 
Poliklet 
inson 
tanasi 
a’zolari 
0‘rtasidagi  mutanosiblik,  proporsionallikka  doir 
namuna  sifatida  «Dorifor»  haykalini  yaratdi.
Keyinchalik  u  barcha  maxsus  badiiy  va  badiiy 
bo‘imagan maktablarda o‘rgatildi.
Yunon  rassomlari  borliqni  va  turmushdagi 
go‘zalliklami  kuzatish  asosida  tasvirlashni  qonun 
va  qoidalarini  ishlab  chiqqanlar.  Ulaming  fikricha