S. F. Abdirasilov

Kompozitsion faoliyat
Kompozitsiya  boMimi  dasturda  yetakchi  o‘rinni  egallaydi  va 
quyidagi qismlardan tashkil toradi:
a) rangtasvir kompozitsiyasi;
49
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b) dekorativ kompozitsiya;
d) haykaltaroslilik kompozitsiyasi.
a) 
Rangtasvir kompozitsiyasi mavzu asosida, xotira va tasavvurdan 
rasmlar ishlash jarayonida o‘z  aksini  topadi.  Bunda tanlangan  mavzuga 
ko‘ra,  uning  elementlari  qog‘oz  yuzasida  bir-biriga  bogMiq  holda 
joylashib,  yaxlit  kompozitsiyani  hosil  qiladi.  Mavzuli  kompozitsiyalar 
îuzishda  detallarning  o‘rnini  almashtirish,  qo'shimcha  detallar  kiritish 
orqali  kompozitsiya  mazmunini  boyitish  kabilar  ham  muhim  ahamiyat 
Icasb  etadi.  Mazmunni  ifodalashda  kompozitsiyaning  asosiy  qonuniyat- 
lariga  rioya  qilish  lozim.  Bular  kompozitsiyaning  bir  butunligi, 
detallarni,  shakllami,  ranglami  xillashtirish  orqali  hamma  tasviriy 
vositalarni bosh g‘oyaga bo'ysundirishdan iborat.
-Kompozitsiyada  asar  yaratishning  muayyan  qoidasini  simmetriya, 
nosimmetriya,  muvozanat,  detallaming  oichovi,  shakli,  rangi  kabilarga 
rioya qilinadi.
Rangtasvir kompozitsiyasi  mashg‘ulotlaii  asosan  tevarak-atrofdagi 
hayotni  aks  ettiruvchi  mavzularda  rasm  ishlashga  asoslanadi. 
0 ‘quvchilar  mashg‘ulotning  bu  turida  rasmni  naturadan  emas,  baiki 
xayoldan va tasavvurdan ishlaydilar. Xayoldan va tasavvurdan ishlangan 
kompozitsiya  narsaning  o‘ziga  qarab  rasm  ishlashga  qaraganda  ancha 
murakkab  bo‘lib,  u  o‘quvchidan  ham,  o'qituvchidan  ham  katta 
mas’uliyat talab etadi.