Mavzu. Keynsning tovarlar va xizmatlar bozorida makroiktisodiy muvozanat modeli


 Avtonom xarajatlar multiplikatori



Download 388,26 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/11
Sana31.12.2021
Hajmi388,26 Kb.
#226524
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
7-mavzu. Maruza matni

 

7.4. Avtonom xarajatlar multiplikatori. 

      Avtonom xarajatlarning har qanday o„sishi, ya‟ni  ΔA = Δ (a+I+G+Xn) 

mul‟tiplikator  samarasi  hisobiga  yalpi  daromadlarning  ko„proq  miqdorga  (ΔY)  

oshishiga olib keladi.   

Avtonom  xarajatlar  mul‟tiplikatori  muvozanatli  YaIM  o„zgarishning  avtonom 

xarajatlarning har qanday komponenti o„zgarishiga nisbatini ko„rsatadi:      



 m = ΔY /ΔA: 

  Bu yerda: m - avtonom xarajatlar mul‟tiplikatori; 

ΔY – muvozanatli YaIMning  o„zgarishi; 

ΔA – avtonom xarajatlarning Y o„zgarishiga bog„liq bo„lmagan o„zgarishi. 

Mul‟tiplikator  -  yalpi  daromadlar  avtonom  xarajatlarning  dastlabki  o„sishi 

(kamayishi)dan necha marta ortiq o„sganligini (kamayganligi) ko„rsatadi.  

                                                           

4

 N. Gregory Mankiw.  Macroeconomics. 8 th edition. Harvard University. (NY.: Worth Publishers, 2015): 308 




 

Avtonom iste‟mol  ΔCA miqdorga o„ssa, bu yalpi xarajatlar va daromadlar (Y) 



ning  o„sha  miqdorda  o„sishiga  olib  keladi.  Bu  esa,  o„z  navbatida  iste‟molning 

ikkinchi  marta  (daromadlar  oshishi  hisobiga)  MPC  x  ΔCA  miqdorda  o„sishiga  olib 

keladi. Keyinchalik yalpi xarajatlar va daromadlar MPCxΔCA miqdorda yana o„sadi. 

Shunday qilib, «daromad-xarajat» ko„rinishidagi doiraviy aylanish bo„yicha jarayon 

davom etaveradi. 

 

ΔCA↑ >AD↑Y↑C↑AD↑Y↑C↑AD↑Y↑    va hokazo. 



 

Ushbu  oddiy  vaziyatdan  ko„rinib  turibdiki,  yalpi  daromadlar  (Y),  avtonom 

iste‟molning dastlabki o„zgarishi ΔCA↑ ga nisbatan bir necha marta ko„p o„zgaradi. 

Bu  shuni  bildiradiki,  C,  I,  G  yoki  Xn  miqdorlardagi  oddiy  o„zgarishlar  ham  ishlab 

chiqarish  hajmi  va  bandlik  darajalarida  katta  o„zgarishlarga  olib  kelishi  mumkin. 

Shunday  qilib,  multiplikator  iqtisodiy  beqarorlik  omili  hisoblanadi.  Shuning  uchun 

ham  davlatning  budjet-soliq  siyosatidagi  asosiy  vazifalardan  biri  bo„lib,  o„rnatilgan 

barqarorlashtirgichlar  tizimini  yaratish  hisoblanadi.  Bu  tizim  iste‟molga 

chegaralangan moyillikni kamaytirish orqali multiplikatsiya samarasini pasaytiradi. 

Multiplikator samarasi mohiyatini quyidagi misolda ko„rib chiqamiz. Aytaylik, 

dastlab  iqtisodiyotga  investitsiyalar  miqdori  5  mlrd.  so„mga  ko„paysin.  Bu,  o„z 

navbatida ish haqi, renta, foyda ko„rinishda uy xo„jaliklari daromadiga aylanadi. Agar 

iste‟molga  chegaralangan  moyillikni  0,75  ga  yoki  75  %ga  teng  deb  olsak.  Uy 

xo„jaliklari bu daromadning 75 foizini, ya‟ni 3,75 mlrd. so„mni iste‟mol xarajatlariga 

sarflaydi, qolgan 1,25 mlrd. so„mni jamg„aradi. Sarflangan 3,75 mlrd. so„m boshqalar 

uchun daromad hisoblanadi. O„z navbatida ular ham 3,75 mlrd. so„mning 75 foizini 

iste‟mol  uchun  sarflaydilar  va  25  foizini  jamg„aradilar.  Bu  jarayon  oxirgi  so„m 

jamg„arilmaguncha davom etadi. 

 

Bunda: m = ΔY / ΔA   = 20 / 5 = 4     va   m = 1 /   (1-0,75) = 4    



 va   bundan :                 ΔY                1   


Download 388,26 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish