Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Ishni bajarish tartibi: 1 g. massaga ega bo‘lgan ohakni 250 ml xajmli kolbaga 
solinadi va ustiga 150 ml distillangan suv solinadi, 3

5 mm shishali bus yoki 5-7 mm 
uzunlikdagi yuzasi tekis shisha tayokcha qoʻshilib shisha voronka bilan yopiladi, 5-7 
daqiqa davomida qaynaguncha qizdiriladi. 
Eritma  20-30
o
S  gacha  sovutiladi,  kolba  devorlari  xamda  distillangan  suv 
qaynatiladi, shisha voronka yuviladi, eritmaga 2-3 tomchi 1%-li fenolftalein eritmasi 
tomiziladi  va  eritmaning  rangi  uzgarguncha    1  N  xlorid  kislotasi  bilan  doimiy 
chayqatib  turib  titrlanadi.  Agar  8  minut  davomida  vaqti-vaqti  bilan  chayqatilganda 
eritmaning rangi rangsiz boʻlib tursa, u vaqtda titrlash tugatilgan hisoblanadi. Aktiv 
kalsiy va magniy oksidlarining miqdori (%) quyidagi formula yordamida hisoblanadi: 
 
;
100



Q
T
V
А
CaO

---

57 
 
Bu  yerda:  V  –  titrlash  uchun  sarf  bo‘lgan  1  N  xlorid  kislotasining  xajmi,  ml;  
T
SaO
 – SaO ning grammda ifodalangan 1 N xlorid kislotasining titri;   Q – ohakning 
massasi, g. 
Ohakdagi soʻnmagan zarrachalar miqdorini aniqlash. Ishni bajarish tartibi: 8-10 
l xajmga ega bo‘lgan temir idishga 3,5 – 4 l suv kuyiladi (suvning harorati 80-90
o
S 
boʻlishi kerak) va unga 1 kg soʻnmagan ohak solinib tuxtovsiz aralashtirib turiladi.  
Xosil bo‘lgan qorishmani kopkok bilan yopib 2 soat davomida ushlab turiladi. 
Keyin uni sovuq suv bilan eritib ohak suti tayyorlanadi va 063 sonli elakda suv okimi 
bilan yuviladi. Yumshok ohak bo‘laklarini rezinali shisha tayokcha bilan ishkalanadi. 
Elakda qolgan qoldiqni 105-110
o
S haroratda turgun ogirlikgacha kuritiladi. 
Soʻnmagan  zarrachalar  miqdorini  foiz  hisobida  quyidagi  formula  yordamida 
aniqlanadi: 
bu yerda: m – kuritilgan elakda qolgan qoldiq, g.