Babayeva d. R


tish,  savollar berish,  boshqalardan  eshitgan  fikrlari  yuzasidan  xulo-  salar



Download 9,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/435
Sana31.12.2021
Hajmi9,9 Mb.
#224163
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   435
Bog'liq
Nutq ostirish nazariyasi va metodikasi.Darslik.Babayeva D (1)

tish, 

savollar berish,  boshqalardan  eshitgan  fikrlari  yuzasidan  xulo- 



salar 

chiqarish,  narsa  va  hodisalar  o‘rtasidagi  bog‘lanishning  turli 

ko'rinishlarini anglab yetishga olib keladi.

Maktabgacha  tarbiya  muassasasida  sog‘lom,  tabiiy  muhit  yara­



tish, 

ulaming  to‘g‘ri  muomalaga  kirishishi,  boshqalar  bilan  gapla-



65


shish  ishtiyoqining  ortishiga  turtki  bo‘ladi.  Buning  uchun  bolalar 

nutqining  shaklan va  mazmunan  mantiqiy birligiga  erishish muhim 

bo‘lib, ular quyidagilardan iboratdir:

-   dastlab bola o‘z lug‘at boyligiga ega bo‘lishi;

-   bolalar  nutqining  grammatik  tuzilishini  aniq  shakllantirishga 

e’tibor berish;

-   bolalarda tovush madaniyatini tarbiyalash;

-   dialogik nutq, ya’ni so‘zlashuv nutqini rivojlantirish;

-   hikoya qilib berish;

-   bolalami badiiy adabiyot bilan tanishtirish;

-   bolalami savod o'rgatishga tayyorlash va boshqalar.

Bu talablar maktabgacha  tarbiyaning barcha bosqiohlarida amal­

ga oshiriladi.  Lekin ularning har birida bolalaming yosh xususiyati, 

shaxsiy tayyorgarlik darajasi, albatta, hisobga olinadi.

Bolalaming  tevarak-atrofni  kuzatib  borishi  natijasida  talaffuzi 

ham ijobiy tomonga o‘zgara boshlaydi;  tovushlami to‘g‘ri  talaffuz 

qila boshlaydilar, jumlalar mazmuni kengaya boradi, grammatik to­

mondan gapni  to‘g‘ri  tuza boshlaydilar,  lug‘at  boyligi  ham  ortadi. 

Bolalaming o‘zlari kichik-kichik hikoyalar tuza boshlaydilar va bu 

hikoyalami  erkin  bayon  qila. oladilar.  Ularda  kattalar  bilan  mulo­

qotga  kirishish,  o‘z  fikrini  erkin  bayon  etish  kabi  xislatlar  paydo 

bo‘la boshlaydi.  Shunga ko‘ra bolalar nutqida tovush madaniyatini 

takomillashtirish,  atrofd^gi  narsalar,  predmetlar,  hodisalar  nomini 

ifodalovchi  so‘z  boyligini  kengaytirish,  faollashtirish,  monologik 

nutqning  oddiy  shakllariga  rioya  etish,  o‘z  fikrini  grammatik  ji­

hatdan  to ‘g ‘ri  va  aniq  ifodalay  olish  ko‘nikmalarini  paydo  qilish 

muhim va zarur hisoblanadi.

Bu talablar bolalarda borliqni, tevarak-atrofni idrok etish, uni tu­

shunish, his etish, hikoyalar tuzish, o‘z fikrini bayon qila olish, ifodali 

o‘qish faoliyati jarayonida tarkib toptiriladi.

Ma’lumki, bog‘lanishli nutqda bolalaming atrofdagilar bilan voqea- 

hodisalar ta’siri natijasida o‘zaro munosabati,  aloqasi ifodalanadi.  Bu 

ifoda bir yoki bir necha jumlalarda o‘z aksini topishi mvtmkin.

Nutqning  shakllanishida  bolaning  tevarak-atrof bilan munosa­

bati,  muomala shakli katta rol o‘ynaydi.  Maktabgacha katta yosh-

66



dagi 

bolalarning og‘zaki nutqqa doir, malaka va ko‘nikmalari mav­

jud 

bo‘lganligini  hisobga  olib,  ularda  bog‘lanishli  nutqni  shakl- 



lantirishda, 

aw alo,  tevarak-atrofni  kuzatishda  nimalarga  e’tibor 

berishimiz kerakligini  aniqlab  olishimiz  zarur.  Bular,  aw alo,  ona 


Download 9,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   435




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish