Buxgalteriya lit

Passiv tomoni ham, o‘z navbatida, ikki bo‘limdan tashkil topgan: 

1-bo‘lim: o‘z mablag‘larining manbalari; 2-bo‘lim: majburiyatlar. 

Buxgalteriya  balansining  aktiv  va  passiv  tomoni  bo‘limlari  o‘z  ichiga  bir  necha 

moddalarni  oladi.  Misol  uchun,  aktiv  tomonning  birinchi  bo‘limi  quyidagi  moddalardan 

tashkil topgan. 

1-bo‘lim. Uzoq muddatli aktivlar: a) asosiy vositalar; 

b) asosiy vositalarning eskirishi; 

d) 

qoldiq qiymati; 

e) 

nomoddiy aktivlar; 

... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 

... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 

... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 

f) 

boshqa aktivlar. 

---

15

 

Buxgalteriya balansining aktiv va passiv tomonlari bo‘limlarining tegishli moddalarni o‘z 

ichiga olishi mablag‘larni  guruhlarga to‘g‘ri  ajratish imkonini beradi. 

Buxgalteriya balansi va uning bo‘limlari, moddalari yordamida turli o‘lchov birliklarida 

aks ettirilgan mablag‘larni yagona o‘lchov birligida ifoda etish uchun sharoit yaratiladi. 

Har  bir  korxona  va  tashkilot  mulk  shaklidan  qat’i  nazar  o‘z  faoliyatini  tuzilgan  Nizom 

asosida  olib  borishni  maqsad  qilgan  holda  faoliyat  ko‘rsatadi.  Тuzilgan  Nizom  va  ta’sis 

hujjatlari  hokimlik  tomonidan  ro‘yxatga  olingan  kundan  boshlab  yuridik  shaxs  sifatida 

faoliyat olib borish uchun bankda o‘z  hisob-kitob schotiga ega bo‘lishi kerak. Bankda o‘z 

hisob raqamiga ega bo‘lishi uchun korxona kirish balansini tuzib, bankka topshirishini talab 

qilish  kerak.  Kirish  balansida  ustav  sarmoyasi,  pul  mablag‘lari  yoki  boshqa  turdagi 

mulklarning joylanishi va tashkil topish manbalari ko‘rsatiladi. 

Korxona  va  tashkilot  o‘z  faoliyatini  boshlab,  tegishli  moliya-xo‘jalik  yili  bo‘yicha 

yakunlovchi  balans  tuzadi.  Yakunlovchi  balans,  asosan,  hisobot  yili  yakunlari,  chorak, 

to‘qqiz oy, yarim yil oraliqlarida tuzilishi belgilangan. 

Yakunlovchi  balans  korxonaning  moliyaviy-xo‘jalik  faoliyati  yakunlanganligini 

ko‘rsatish maqsadida tuziladi. 

Тugatilish  balansi  korxona  o‘z  faoliyatini  to‘xtatgan  sanada  tuziladi.  Тugatilish 

balansining boshqa balanslardan farqi shundaki, u tugatilish komissiyasi a’zolari tomonidan 

tuziladi. 

Amalda  qo‘llanilayotgan  buxgalteriya  balansining  ko‘rinishi  (shakli)  quyidagicha 

(Amaldagi  balans  shakli  1997-  yil  15-  yanvarda  O‘zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi 

tomonidan tasdiqlangan). 

2000- yildan yil (chorak)lik hisobot uchun O‘zbekiston 

Respublikasi Moliya vazirligining 1997- yil 15- yanvardagi 

5-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan