Buxgalteriya lit

hisobi  schotlari“,  „Sotilgan  tovarlarning  qaytarilishi  schoti“  kiradi.  Kontr-passiv 

schotlarda majburiyat yoki kapitalning sof qiymatini aks ettirish uchun uning qoldig‘i u bilan 

bog‘liq bo‘lgan passiv schotning qoldig‘idan ayirib tashlash yo‘li bilan topiladi. 

Тranzit schotlar. Bunday schotlardan hisobot yili davomida foydalaniladi, lekin hisobot 

davrining oxirida tranzit schotlarda qoldiq qolmaydi. Тranzit schotlarga „Davr xarajatlari“, 

„Boshqa  operatsiyani  xarajatlash  hisobi“,  „Yakuniy  moliyaviy  natijalar  hisobi 

schotlari“ kiradi. 

Balansdan  tashqari  schotlar.  Balansdan  tashqari  schotlarda  mulk  egasiga  taalluqli 

bo‘lmagan,  lekin  vaqtinchalik  undan  foydalanish  imkoniyati  yaratilgan  yoki  uning  to‘liq 

saqlanishi kafolatlangan aksiyalar ko‘rsatiladi. Bu schotning o‘ziga xos xususiyati shundaki, 

---

32

 

unda  ikki  yoqlama  yozuv  berilmaydi,  faqat  bir  tomonlama  yozuv  beriladi.  Ikkinchi 

xususiyati  balans moddalarida ko‘rsatilmaydi. 

Balansdan  tashqari  schotlarda  xo‘jalik  operatsiyalarini  aks  ettirish  uchun  asos  sifatida 

mol yetkazib beruvchilarning taklifi, to‘lov hujjatlaridan foydalaniladi. 

Fikrimizning isboti sifatida quyidagi misolni keltiramiz. 

Misol.  Mol  yetkazib  beruvchilar  tomonidan  jo‘natilgan  tovarlar  summasi  yuk  hajmiga 

asosan  —  150000  so‘m.  Kelgan  tovarlar  qabul  qilinganda  ulardan  500000  so‘mligi 

shartnoma shartlariga mos kelmasligi aniqlandi. Shartnoma shartiga mos kelmagan tovarlar, 

ya’ni 50000 so‘mlik tovar balansidan tashqari 002 „Mas’ul saqlashga qabul qilingan tovar