Mamasoli jumaboyev

Ovoz  turlari  va  tåmbr.  Inson  ovozi  baland-pastligi,  yo‘-
g‘on-ingichkaligiga  qarab  bir  nåcha  turga  bo‘linadi.  Masalan,
turlanish  jihatidan  erkaklar  ovozi  tånor  (baland  va  ingichka),
bariton  (o‘rtacha)  va  bas  (past  va  yo‘g‘on)  ovozlarga,  ayollar
ovozi  soprano  (baland  va  ingichka),  måtsso-sopravo  (o‘r-
tacha)  va  alt  (past  va  yo‘g‘on)  ovozlarga  bo‘linadi.  Ovoz  tur-
lari  esa,  o‘z  sifatiga  ko‘ra,  tåmbrlarga  bo‘linadi.  Ovozning
„tåmbri  chiroyli“,  „tåmbri  xunuk“  dågan  iboralar  aslida  mu-
ayyan  shaxsning  ovozi  sifatiga  bårilgan  bahodir.
Modulatsiya.  Nutq  so‘zlash  jarayonida  ovozning  baland-
lashib  va  pasayib  turishi  modulatsiya  dåb  yuritiladi.  So‘z  ij-
rochiligi  san’atida  ovoz  modulatsiyasining  ahamiyati  juda
katta.  Chunki  bir  xil  ohangdagi  ovoz  zårikarli  (monoton)

---

357
bo‘lsa,  modulatsiyaga  boy  ovoz  o‘zining  ohangdorligi  bilan
tinglovchiga  xush  yoqadi.  Modulatsiya  va  ohangdorlik  sun’iy
ravishda  intonatsiya  qilish  dågan  gap  emas,  albatta.  Aksincha,
ovoz  modulatsiyasi  tabiiy  holatdir.
Intonatsiya.  Intonatsiya  ovozning  nutq,  tovush  doirasida
va  muayyan  vaqt  birligi  davomida  tovlanishidan  iborat.
Intonatsiya  o‘zining  vaqt  birligi  jihatidan  qisqaligi,  baland-
pastligi  bilan  modulatsiyadan  farq  qiladi.
Bunda