«Sab'ayi sayyor» dostonining tuzilishi, hikoyatlar tahlili



Download 2,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/32
Sana31.12.2021
Hajmi2,21 Mb.
#219484
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   32
Bog'liq
alisher navoiyning sabbayi sayyor dostonida ranglar psihologiyasi

 

Chorshanba  kuni  uning  homiysi  Utorud  (Merkuriy)  rangiga  mos  moviy 

qasrda  Bahrom  navbatdagi  jahongashtadan  Mehr  va  Suhayl  haqidagi  hikoyani 

tinglaydi.  Unga  ko'ra,  Adan  degan  joyda  bir  orolni  o'z  makoniga  aylantirib 

dengizda  qaroqchilik  qi-lishni  kasb  etgan  Jobir  degan  yo'lto'sar  Behishti  saro 

shahrining  go'zal  malikasi  sayr  qilib  chiqqan  qayiqni  qo'lga  kiritadi.  Lekin  Mehr 

shu  qadar  go'zal  ediki,  Jobir  uni  ko'rib  hushini  yo'qotardi.  Shuning  uchun  qizga 

yaqinlasha olmay, o'zining baland devorlar bilan o'ralgan bog'ida yashashiga ruxsat 

beradi.  Mehrning  otasi  Navdarshoh  Yaman  mamlakati  shohi  No'monning  o'g'li 

Suhaylga  qizini  bermoqchi  edi,  shuning  uchun  Shoh  No'mon  o'g'lini  kema-ga 

chiqarib  Navdarning  mamlakatiga  yuboradi.  Suhayl  dengizda  Jobirga  yo'liqadi  va 

jangda  yengilib  qoladi.  Suhaylning  jang  qi-lishiga,  jasoratiga  qoyil  qolgan  Jobir 

uni  o'ldirmasdan  o'z  bog'ida-gi  bir  chohga  tashlatadi.  Shoh  Navdar  va  No'mon 

o'zaro  xat  yo-zishib  birgalikda  Jobirga  hujum  qilishga  kelishadiiar.  Navdarshoh 

quruqlikdan,  No'mon  shoh  dengizdan  Jobir  ustiga  qo'shin  tortish-ga  ahd  qiladilar. 

Quruqlikdan kelayotgan Navdar askarlaridan aj-rab, ovga berilib Jobir qo'liga asir 

tushadi.  Dengizda  esa  No'mon  shoh  ham  yengilib  dengiz  qaroqchisiga  tutqun 

bo'ladi. 

Mehr  visoliga  yetisholmagan  Jobir  esa  ichkiiikka  zo'r  bera-di.  Mehr  bog'da 

aylanib  yurib  chohda  yotgan  Suhaylni  bilib  qolib  qutqaradi,  so'ng  Suhayl  Jobir 

bilan  jang  qilib  uni  yengadi  va  tutqun-likdagi  hamma  ozodlikka  erishib  murod-u 

maqsadga erishadilar. 



43 

 

Mazkur  hikoya  poyon  topgach,  shoh  Bahrom  roviyni  munosib  taqdirlab, 



uyquga ketadi. 

 

 



Chorshanba kuni  havo  rang  (nilufar  rangli) qasrda  hikoya tinglanar ekan, biz 

uni  2  xil  talqin  etishimiz  mumkin.  Birinchi  jihati  Olloh  taolo  ushbu  kuni  

Rabg‘uziyning keltirishicha: “Suvni yaratdi, yellarni, bulutlarni chiqardi, daraxtlar, 

o‘t-o‘lanlarni  yaratdi,  ularga  urug‘  boylab  ko‘payish  xususiyatini  ato  etdi, 




44 

 

hammaga  rizq-ro‘z  ulashdi.



1

”  Ko‘rinib  turibdiki  olamdagi  moviy,  ko‘klikka 

burkangan mo‘’jizalar ushbu kuni bunyod bo‘ldi. 

Ikkinchi  jihatdan  havo  rang  –  nafsi  Roziya  ya’ni  nafs  sifatlari  yo‘qolib, 

“Holo”ga iste’dod qarorida boshlaydi. Ollohdan kelgan har narsaga to‘la to‘kis rozi 

bo‘linadi. 

Ushbu  kuni    Mehr  va  Suhayl  hikoyasi  tinglanar  ekan,  hikoyadagi  aksariyat 

hodisalar  dengizda  ro‘y  beradi.  Shuningdek  bundan  tashqari  hikoyani  o‘qish 

davomida ushbu rangning motam belgisini ifodalashiga ham guvoh bo‘lamiz: 

 

Topibon ashki nilufarda marmar, 



Yo‘q, ajab bahr ichinda nilufar. 

Ko‘ngli gar nilufarg‘a  ro‘qib edi, 

Mehr ila nilufar munosib edi. 

Nilufar sari ko‘p qilib ohang, 

Kiymakin ham qilib loli ul rang.

2

 



 

ya’ni  jobir  qo‘liga  tushgach,  aza  tutib  nilufar    rangli  –  ko‘k  kiyim  kiyganligi 

berilyapti. 

Hikoya oxirida esa Mehr va Suhayl o‘z maqsadlariga yetgandan so‘ng, nilufar 

rangli libos kiyishni odat qiladilar. 


Download 2,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish