Мавзу: Аҳолини ижтимоий ҳимоялаш тадбирларини амалга оширишда буджетдан

Maktab ta’limi jamg’armasi mablag’larini shakllantirishning asosiy 

moliyaviy manbalari

15

 

 

 

O‘tish  davri  dastlabki  bosqichining  moliyaviy  oqibatlari  ta’lim  tizimini 

rivojlantirishga hali ham ta’sir ko‘rsatmoqda, yangi moliyaviy  manbalar izlash, 

mavjud  mablag‘lardan  unumli  foydalanish  zaruriyati  doimo  dolzarb  masala 

bo‘lib qoladi.  

                                                 

15

 T.S.Malikov, D.R.Vahobov Moliya: chizmalarda (o’quv qo’llanma) Toshkent. iqtisod-moliya – 2010

 

Maktab ta’limi jamg’armasi mablag’larini 

shakllantirishning asosiy moliyaviy manbalari 

Davlat byudjetida alohida 

satrda nazarda tutilgan 

byudjet mablag’lari 

Xalqaro moliya tashkilotlari 

va institutlarining grantlari 

va kreditlari

 

Mahalliy byudjetlarning 

soliqlar va yig’imlar 

bo’yicha prognozdan 

ortiqcha tushumlarni jalb 

etishdan olingan 

mablag’lari

 

O’zbekiston 

Respublikasining resident va 

norezidentlari bo’lgan 

yuridik va jismoniy 

shaxslarning homiylik 

yordami 

Qonun hujjatlarida 

ta’qiqlanmagan boshqa 

tushumlar 

Jamg’armaning vaqtincha 

bo’sh mablag’larini 

joylashtirishdan olinadigan 

daromadlar

 

---

23 

 

Mazkur  kontseptsiyada  O‘zbekiston  Respublikasida  uzluksiz  ta’limni 

mablag‘  bilan  ta’minlashning  turli  yo‘llari  taklif  etilgan,  ta’limda 

o‘tkazilayotgan  islohotlarni  moliyaviy  ta’minlash  tizimini  takomillashtirish 

muammolarini  hal  qilish  ham  nazarda  tutilgan.  Bu  yo‘nalishda  xarajatlarni 

byudjet  korxonalari  va  tashkilotlari  ,  talabalar  va  ularning  homiylari  o‘rtasida 

taqsimlash bo‘yicha qator chora-tadbirlar qabul qilindi. Ta’lim kreditlari olish va 

ularni  qaytarish,  kam  ta’minlangan  oilalarning  farzandlariga  va  iste’dodli 

yoshlarga imtiyozlar berishning samarali tizimi yaratildi. 

«O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «Oliy o‘quv yurtlarida 

to‘lov-kontrakt asosida o‘qish uchun ta’lim kreditlari berish to‘g‘risida»gi qarori 

asosida  ta’lim  kreditlari  berish  2001-2002  o‘quv  yilidan  boshlab  amaliyotga 

joriy etildi.  

Mazkur  dasturni  amalga  oshirishning  zaminida  ijtimoiy  himoyani 

kafolatlash  masalasini  yechish,  oliy  ta’limni  butun  choralar  bilan 

takomillashtirish,  mazkur  tizimni  yangi  tarixiy  sharoitlarda  yangicha  talablar 

asosida  qayta  qurollantirish  vazifasi  ko‘ndalang  qo‘yilmoqda.  Bularning 

barchasi  ta’lim  tizimida  keskin  burilish  yasash,  kelajakda  mamlakatni  kuchli 

bilimdon kadrlar bilan ta’minlash imkoniyatini beradi. 

O‘zbekistonda  yuqori  malakali  boshqaruv  xodimlari,  texnika  sohasidagi  

mutaxassislar,  ommaviy  ishchi  kasblarga  tayyorlash  bo‘yicha  keng  ko‘lamli 

investitsiya dasturlari moliyalashtirilmoqda. 

«O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «Oliy o‘quv yurtlarida 

to‘lov-kontrakt asosida o‘qish uchun ta’lim kreditlari berish to‘g‘risida»gi qarori 

asosida  ta’lim  kreditlari  berish  2001-2002  o‘quv  yilidan  boshlab  amaliyotga 

joriy etildi.  

Ijtimoiy-madaniy  tadbirlarning  muhimlaridan  biri  -  ta’lim  sohasini 

rivojlantirishdirki,  O‘zbekiston  Respublikasining  1997  yilda  qabul  qilingan  

“Ta’lim to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni va “Kadrlar tayyorlash 

Milliy  dasturi”  qo‘ygan  istiqbolli  rejalar  ta’lim  xarajatlari  o‘sishini 

xususiyatlaydi.   

---

24 

 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I. A. Karimov ta’kidlaganidek, “xalq 

ta’limini tubdan isloh qilish, mazkur dasturni amalga oshirish bizdan nihoyatda 

katta  kuch,  mablag‘  va  imkoniyat  talab  qilmoqda,  lekin  ham  iqtisod,  ham 

siyosat,  ham  ma’naviyat  nuqtai  nazaridan  bu  sarf-xarajatlarga  nazar  tashlasak, 

undan  keladigan  manfaat  har  qanday  xarajatlarni  qoplashi  va  oqlashi  mumkin” 

16

. 

O‘zbekiston  Respublikasi  mustaqillikka  erishgach,  jamiyatning  ijtimoiy, 

iqtisodiy  va  madaniy  rivojining  hamma  jabhalarini,  shu  jumladan,  ta’lim 

tizimini isloh qilish sharoitida odimlamokda. Chunki, chuqur islohotlarni amalga 

oshirish,  bozor  iqtisodiyotiga  o‘tish,  birinchi  navbatda,  kadrlar  salohiyatiga, 

ularning kasb tayyorgarligiga bog‘lik. Bu esa butun ta’lim tizimini tubdan isloh 

qilishni taqozo etadi.