Ma’ruzachi: Sunnatov. N. B. Ma’ruza: №-2 Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: sharq falsafasi Reja



Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/25
Sana31.12.2021
Hajmi0,63 Mb.
#211702
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   25
Bog'liq
Маъруза Falsafa

YUsuf  Xos  Hojib  XI  asrning  ko‘zga  qo‘ringan  shoiri  va  mutafakkiri  edi.  U  1017  yilda 

Bolasog‘un  (hozirgi  Qirg‘izistonning  To‘qmoq)  shahrida  tug‘ilgan.  YUsuf  Xos  Hojib  o‘zining 

birdan bir dostoni bo‘lgan turkiy tilda yozilgan «Qutadg‘u bilig» («Baxtga eltuvchi bilig») bilan 

mashhur  bo‘lgan.  Doston  bizgacha  to‘laligicha  etib  kelgan.  «Qutadg‘u  bilig»  ning  3  nusxasi 

ma’lum: Hirot, Qohira va Toshkent.  

«Qutadg‘u  bilig»  axloqiy-nasixatomuz  asar  sifatida  SHarq  o‘rta  asrining  dunyoviy 

adabiyotiga mansub turk tilidagi eng yirik yodgorliklaridan biri edi.  

Ushbu  kitob  1069  yilda  yozilgan  bo‘lib,  muallif  uni  Qashqar  hokimi  Sulaymon  Arslon 

Qoraxonga bag‘ishlagan, shuning uchun ham xon unga Xos Hojib, ya’ni buyuk xonning maxsus 

maslahatchisi unvonini bergan.  

YUsufning fikricha, hukmdor va uning tevaragidagi kishilar «davlat ilmi» qoidalariga binoan 

boshqarishga o‘rganib olishlari hususida ana shu kitobdan barcha zarur bilimlarni topishlari zarur 

edi.  

YUsuf  Xos  Hojib  o‘z  zamonasining  juda  bilimdon  kishisi  edi.  «Qutadg‘u  bilig»  dostoni 



uning adabiyot, tarix, falsafa, axloqshunoslik va nafosatshunoslik sohasida juda keng bilimlarga 

ega ekanligidan dalolat beradi. 



Abu  Homid  ibn  Muhammad  G‘azzoliy(1058-1111)  Xurosonning  Tus  shahrida  1058  yili 

tavallud topdi.  

G‘azzoliyning oldida ko‘ndalang turgan asosiy muammo – fan bilan din o‘rtasidagi qarama-

qarshilikni  bartaraf  etish  edi.  G‘azzoliy  fikricha,  bu  narsa  tasavvuf  asosida  bartaraf  etilishi 

mumkin  edi.  U  o‘z  Vatani  Tusga  qaytib,  bu  masalaga  bag‘ishlangan  qator  asarlar  yaratdi. 

G‘azzoliy 1111 yilning 19 dekabrida Tus yaqinidagi Tabaron qishlog‘ida vafot etdi. 

G‘azzoliy falsafa, axloq, din va tasavvufga doir bir qancha asarlarning muallifidirki, ulardan 

eng  muhimlari  quyidagilardan  iborat:  «Ihyoi  ulum  ad-din»  («Diniy  ilmlarning  jonlanishi»), 

«Tahofut ul-falosifa» («Faylasuflarni rad etish»), «Kimyoi saodat» («Baxt – saodat yoki hikmat 

kaliti»), «Munqiz minal zilol» («Adashishlardan saqlovchi»).  

Musulmon  ilohiyoti  tarixiga  G‘azzoliy  islomning  nazariy  aqidalarini  yangilovchi,  ilohiyot 

falsafasi  bo‘lgan  kalomni  asosiy  tizimga  soluvchi  sifatida  kirdi.  Bunday    xizmati  uchun  uni 

«Ulug‘ imom», «Hujjat ul-islom»(«Islom dinining himoyachisi») laqablari bilan sharfladilar.  

G‘azzoliy  falsafa  va  diniy  ta’limotlarning  barcha  vakillarini  to‘rt  toifaga  bo‘ldi:  1) 

mutakallimlar; 2) botiniylar; 3) faylasuflar; 4) so‘fiylar.  


Download 0,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish