Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

3-chizma. 
Marketingda 
ehtiyojlar 
dinamikasi 
Agar marketing zaruriyatini tarixiy jihatdan qarasak, aytish kerakki, rivojlangan mamlakatlarda 
uning rivojlanishi quyidagicha sodir boʻlgan: 
2-jadval  
Marketing tarqalishining asosiy sohalari 
Davr 
Qoʻllanilish sohalari 
1950-1960 yillar 
Xizmatlar marketingi 
1970 yillar 
Turistik marketing va joylar marketingi 
70-yillar oxiri 
Moliyabank sohasi 
1980 yillar 
Siyosiy marketing 
1990 yillar 
Ijtimoiy soha marketingi 
90-yillar oxiri 
Internet-marketing 
 
Marketing  u  yoki  bu  bozordagi  harakatning  asosiy  sharti  boʻlib,  talab  va  taklifning  nisbati 
koʻrinishida  namoyon  boʻladi.  Faqat  ana  shu  nisbat,  aniqrogʻi  uning  qaysi  tarkibiy  qismi  ustun 
boʻlishiga bogʻliq holda quyidagilar farqlanadi: 
1.  «Sotuvchi  bozori»  —  unda  tovarga  boʻlgan  talab  uning  taklifidan  oshib  ketadi.  Bozorda 
sotuvchi  hukmron,  xaridor  eng  faol  ishtirokchi  boʻlishiga  toʻgʻri  keladi.  Bunday  holda  «pul  tovar 
orqasidan yuguradi». 
2.  «Xaridor bozori» — unda taklif talabdan koʻp, shuning uchun xaridorlar (isteʻmolchilar) 
taklif etiladigan tovar va xizmatlar orasidan xohlaganini tanlash imkoniyatiga ega. Bunday bozorda 
xaridorlar  ustunlikka  ega,  ishlab  chiqaruvchi  va  sotuvchilar  bozorning  eng  faol  ishtirokchilariga 
aylanadilar. Bu holda «tovarning pul orqasidan yugurishiga» toʻgʻri keladi. 
Talab 
dinamikasi 
Taklif dinamiaksi 
Marketing 
nuqtasi