Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc

)

١٠٨

(

 َنوُﺮِﺳﺎَﺨْﻟا ُﻢُه ِةَﺮِﺧﻵا ﻲِﻓ ْﻢُﻬﱠﻧَأ َمَﺮَﺟ ﻻ

)

١٠٩

(

 

 

"Alloh unday kimsalarning dillarini, quloqlarini va ko‘zlarini muhrlab qo‘ygandir. Ular 

g‘ofil kimsalardir. Shak-shubha yo‘qki, ular oxiratda ziyon ko‘rguvchilardir" (Nahl surasi, 108-

109). 

Tavba dorisi ilmning shirinligi bilan sabrning achchiqligi qorishtirib tayyorlangan ma’jundir. 

Bamisoli shakarning shirinligi va sirkaning nordonligi jamlanib, iskanjabin hosil bo‘lgani kabi. Dori 

sifatida qorishtirilgan bu ikkala moddaning har biri muolajada bitta maqsadga xizmat qiladi: safroni 

qo‘zg‘ovchi sabablarni daf etadi. Gunohdan tiyila bilmaslik dardiga chalingan qalbning muolajasini 

ham shunday tushunmoq kerak. Demak, bu muolajaning asosi ikkita: ilm va sabr, 

"Gunohdan tiyila bilmaslik dardini davolashda ilmlarning uammasi ham foydalimi yo bunaing 

uchun maxsus ilm kerakmi?" 

degan savol tug‘ilsa, bilgilki, barcha ilmlar qalb dardiga davodir. Lekin 

har dardning o‘z ishi bor. Masalan, tib ilmini bilish barcha kasalliklarning muolajasida foyda beradi. 

Ammo har bir illat o‘ziga xos xususyati bilan boshqasidan farq qiladi. Xuddi shuningdek, gunohdan 

tiyila bilmaslik dardining ham o‘ziga xos xususiyatlari borki, ularni bilmasdan turib, bu kasallik haqida, 

uning muolajasi bilan shug‘ullanuvchi ilm to‘g‘risida so‘z aytish mushkul. 

Keling, tasavvur kilishga oson bo‘lishi uchun bu ilmning xossalarini badan kasalliklariga qiyosan 

ko‘rib chiqaylik. 

Bemor bir necha sabablarni tasdiq etishga muxtoj. Quyida ularni keltiramiz: 

1. Dard va sihatning sabablari bor. Kishi o‘z ixtiyori bilan sabablarni yaratuvchi zot — Allohning 

tartibiga ko‘ra o‘sha sabablarga bog‘lanadi. Bemor kishi buni tasdiq etishga muhtoj. Tibbiyotga 

ishonch ayni shu tasdiqdan kelib chiqadi. Tib ilmiga ishonmagan kimsa muolajaga mashg‘ul 

bo‘lmaydi. Natijada unga o‘lim yuzlanadi. 

Mana shu qiyosga binoan aytadigan bo‘lsak, oxirat saodatiga yetishning birdan bir sababi — 

toat, badbaxtlikning sababi esa, ma’siyat. Shariatning asosiga iymon keltirish mana shudir. Xoh 

tahqiq, xoh taqlid yo‘li bilan bo‘lsin, banda bu iymonga ega bo‘lmog‘i lozim. Aslida bu yo‘ldagi tahqiq 

ham, taqlid ham iymon jumlasidandir. 

2. Bemor kishi muayyan bir tabibni tanlab, uning tib ilmida bilimdon, berayotgan ko‘rsatma va 

maslahatlarida lshonchli va to‘g‘riso‘z ekaniga inonmog‘i lozim. Negaki, tibbiyotga ishonib, tabibga 

ishonmasa, bu iymondan foyda yo‘q. Keltirilayotgan misolimizning ilohiy voqelikdagi qiyosi shunday: 

Muhammad alayhissalom Alloh taoloning haqiqiy rasulidir. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning 

---

Ihyou ulumid-din. Tavba kitobi. Imom G’azzoliy