Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

 

 

 

3-chizma. Korxonaning iqtisodiy tahlil usullari. 

 

 

Ular iqtisodiy tahlil orasida va boshqa fanlarda ham axborotlarni 

qayta ishlash va o‘rganish uchun keng qo‘llaniladigan (taqqoslash, gra-

fik, balans, o‘rtacha va nisbiy miqdorlar, analitik guruhlash, instrumen-

tar  moliyaviy  hisoblashlar,  intuitsiya  asosida  iqtisodiy  vazifani  evristik 

yechish  metodlari,  o‘tmish  tajribasi,  mutaxassislarning  ekspert  bahosi, 

an’anaviy  mantiqiy usullarni ajratish  mumkin. Hozirgi vaqtda,  mutlaqo 

qandaydir fanga taalluqli uslub va usullarni asoslash juda qiyin, chunki 

tadqiqotning turli sferalarida ilmiy instrumentariylarning o‘zaro kirishib 

ketishi kuzatiladi. 

Axborotni qayta ishlashning mantiqiy usullari. 

Taqqoslash. 

Nisbiy va o‘rtacha ko‘rsatkichlar. 

Moliyaviy hisoblash. 

Ma’lumotlarni grafik va jadval shaklida berilishi. 

Guruhlash. 

Balansli. 

Evristik metod. 

---

 

55

Omillarning  xo‘jalik  yuritish  natijalariga  va  rezervlar  hisobiga 

ta’sirini  o‘rganish  uchun  tahlilda  determinatsiyalashgan  va  stoxastik 

omilli  tahlil  usullari,  iqtisodiy  masalani  maqbul  yechish  metodlari 

qo‘llaniladi.  U  yoki  bu  usulning  qo‘llanilishi  tahlilning  maqsadi  va 

chuqurligiga,  tadqiqot  obyekti,  analitik  hisoblashlarni  bajarish  texnik 

imkoniyatlari va boshqalarga bog‘liq. 

Iqtisodiy  tahlil  instrumentariysini  takomillashtirish  juda  katta 

ahamiyatga  ega  va  analitik  ishlarning  asosiy  muvaffaqiyati  hamda 

samaradorligi  hisoblanadi.  Inson  o‘rganilayotgan  hodisalarning  mohi-

yatiga qanchalik chuqur kirib borsa, tadqiqotning aniq metodlariga talab 

ortadi.  Bu  barcha  fanlar  uchun  tegishlidir.  So‘nggi  yillarda  fanning 

barcha  sohalarida  tadqiqot  metodikasi  yanada  mukammallashdi.  Tadqi-

qotning  matematik  metodlaridan  foydalanish  iqtisodiy  fanning  muhim 

yutuqlaridan  biri  bo‘lib,  korxonaning  faoliyati  natijalarini  belgilovchi 

omillarning  yanada  ko‘lamdor  kompleksini  tadqiq  qilishga  imkon 

beradi,  hisoblashlar  aniqligini  oshiradi.  Uning  sharofati  bilan  ko‘p 

o‘lchamli va  maqbul vazifalarni hal qilish, ilmiy  asoslangan boshqaruv 

qarorlari qabul qilish uchun asos yaratuvchi imkon paydo bo‘ldi.