Ma'ruza matni doc

Нерв системаси ва сезги органлари. Бош миянинг ҳажми тоғайли 
балиқларникига нисбатан катталашган. Ўрта мия кучлироқ тараққий этган. Яхши 
сузувчи балиқларда мияча катта ҳажмга эга. Узунчоқ ва орқа мия ҳам ҳажмига 
ўсган. 
Кўриш органи балиқларга хос типда тузилган: кўз гавҳари юмалоқ, шох 
қисми ясси, шунинг учун улар "яқиндан кўрувчи" дир. 
Эшитиш органи фақат ички қулокдан иборат. 
Ҳид билиш органи иккита бурун тешигидан ва бўшлиқлардан иборат. Бу 
орган озиқани топишда муҳим рол уйнайди. 
Таъм билиш органлари оғиз бўшлиғида ва терининг ташқи қаватида 
жойлашган таъм сезиш куртакларидан ташкил топган. 
Ён чизиқлар муҳим сезги органи бўлиб, улар сувнинг ҳаракатини ва 
босимини қабул қилади. Бир гуруҳ балиқларда бундай орган бўлмайди, аммо 
уларда махсус каналчалар мавжуд. 
Сузгич пуфаги кўпчилик суякли балиқларга хос орган бўлиб, у асосан 
гидростатик функцияни бажаради. 
Айириш органлари умуртқа поғонасининг ҳар иккала томонида сузгич 
пуфак устида жойлашган узун лентасимон мезанефрик, яъни гавда буйрагидан 
иборат. Кўпчилиги сийдик халтасига эга. 
Кўпайиши ва ривожланиши. Суякли балиқлар, айрим турларини 
инобатга олмаганда (денгиз окунлари ва бельдюгалари), айрим жинсли. Жинсий 
безлар ташқарига очилувчи мустақил тешик билан туташган. Оталаниш (урчиш) 
одатда ташқи. Увилдириғи майда ва юпқа дирилдоқ пардали. 
Экологияси. Суякли балиқлар тоғайли балиқлардан фарқли ўлароқ, турли 
сув ҳавзаларида яшашга мослашган, улар тирик жониворлар ва ўсимликлар 
билан озиқланади. Ўсимликхўрларининг кўпи аралаш озиқланишга эга. 
Балиқларнинг кўпчилиги денгиз ҳайвонларидир, қолган қисми чучук сувларда, 
турли кўлларда яшайди. Шу билан бирга ўткинчи балиқлар гуруҳи ҳам 
мавжуддир. Бундай балиқлар денгизларнинг дарёлар билан туташган жойларида 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

кўпроқ учрайди: урчиш учун дарёга, унинг саёз соҳилларига ўтади, уруғланиб 
бўлгач озиқланиш учун денгизга қайтади. 
Чучук сув балиқларини 3 гуруҳга ажратиш мумкин. 
I-гуруҳ - турар сувларда яшовчи балиқлар - асосан карпсимонлар (сазан 
ёки зоғора балиқ, карас ва ҳакозо турлар). 
II-гуруҳ - турар ва оқар сув балиқлари (окунь, щука ва ҳакозо) 
III-гуруҳ - оқар сув балиқлари (форель, жереха, лаққа-сом) Лаққа балиғи 
турар сувларда ҳам яшай олади.