Ma'ruza matni doc

Қон айланиш системаси. Бошскелетсизларда қон айланиш системаси 
ёпиқ ва у иккита бел ва қорин қон томирларидан ва улардан тана бўйлаб 
тарқалган тармоқланган ён томирчалардан тузилган. Юрак ривожланмаганлиги 
туфайли қон бир неча томирлар деворларининг қисқариши натижасида ҳаракатга 
келади (қорин ости аортасининг ва жабра қон томирларининг остки қисми 
"жабра юраги" нинг қисқариши туфайли). Қон таркибида гемоглобин 
йўқлигидан, унинг ранги тиниқ (рангсиз). Тана бўшлиғи иккиламчи. 
Нафас олиш системаси томоқ деворларида жойлашган жабра 
ёриқчаларидан иборат. 
Айириш системаси. Кўп сонли айириш органлари содда тузилган, улар 
томоқ атрофида жойлашган жуда кўп сонли нефридиялардан ташкил топган. 
Лекин ташқарига очиладиган махсус ажратиш тешикларига эга эмас. Айириш 
маҳсулоти нефридиал найчаларнинг учидаги тешикчалар орқали атриал 
бўшлиғига қуйилади ва битта тешик орқали жабраолди бўшлиғига тушади. 
Ҳазм органлари оғиз тешигидан бошланиб анал тешиги билан 
тугалланувчи ичакдан иборат. Оғиз пайпаслагичлар билан ўралган. Озиқланиши 
пассив - сув билан тушган майда организмлар ҳисобига яшайди. Озиқа оғиз 
воронкаси атрофида жойлашган қамрагичлар ва киприкли эпителийнинг 
ҳаракати натижасида оғизга, сўнгра эса томоққа тушади. Ланцетникларнинг 
томоғи кенг бўлиб, у қия ҳолда жойлашган жуда кўп сонли жабра ёрикчалари 
билан кесилган. Жабра ёриқчалари атриал, яъни жабра ёни бўшлиғига очилади. 
Ичаги тўғри ва у қисмларга ажратилмаган. Ичак олдинги қисмининг 
қорин томонида жигар деб аталувчи ичи ковак ўсимта ҳосил бўлади. 
Кўпайиши. Бошскелетсизлар айрим жинсли организмлар. Жинсий 
органлари оддий тузилган ва улар бир неча жуфт безлардан иборат. Уларда 
махсус ташқи жинсий тешик йўқ. Етилган жинсий маҳсулотлар безлар девори 
ёриқлари орқали жабра олди бўшлиғига, ундан эса сувга тушади. Оталаниш 
жараёни сув тубида, одатда кечки пайтда рўй беради.