Microsoft Word nurul yaqin ziyouz com doc

MAKKANING FATH ETILISHI 
 
Olloh taolo biron ishni ro‘yobga chiqarishni iroda qilsa, sabablarini hozirlab, to‘siqlarini 
bartaraf etadi. Payg‘ambar alayhis-salom quraysh xalqi bo‘ysunmaguncha arablar 
yalpisiga bo‘ysunmasligini, Makka u kishining izmiga o‘tmaguncha boshqa shaharu 
o‘lkalar itoat etmasligini yaxshi bilar, shu bois tezroq Makkani fath etish fikrida edilar. 
Biroq u zoti muborak va’dasiga qat’iy amal qiladigan kishi bo‘lganlari uchun Hudaybiyada 
qurayshlar bilan tuzilgan sulh shartnomasiga binoan bu niyatlaridan o‘zlarini tiyib 
turardilar. Dunyoning izmi parvardigori olamning ixtiyorida, u nimani iroda qilsa, amalga 
oshiradi, istagan ishiga ma’lum sabab va qulayliklar yaratib beradi.  
Ma’lumki, yuqorida zikr etilgan sulhdan keyin Huzoa qabilasi musulmonlarning, Bakr 
qabilasi qurayshlarning himoyasiga olingan edi. Johiliyat davrida bu ikki qabila bir-biri 
bilan yovlashib, muttasil qir-pichoq bo‘lib yurishardi. Islom dini dunyoga kelgach, 
ularning o‘rtasidagi adovat bosilib, surunkali urush janjallar barham topgan edi. Mana 
shunday tinch-osuda kunlarning birida Bakr qabilasining bir odami payg‘ambar alayhis-
salomni mayna qilib ashula aytdi. Huzoa qabilasidagilardan bir kishi buni eshitib, 
ashulachini do‘pposladi. Bu narsa necha yildan beri bosilib, usti bitib qolgan eski yaradek 
kin-adovatni yana qo‘zg‘atib yubordi. Bani Bakr qabilasi ko‘hna alamlarini eslab, shu 
bahonada dushmanidan o‘ch olish niyatida urush harakatiga tushib, ittifoqchisi 
qurayshlardan yordam so‘radi. Qurayshlar maxfiy ravishda ularga odam, qurol-yarog‘ 
jo‘natishdi. Bakr qabilasi Huzoa qabilasiga hujum qilib, tinchgina yashayotgan yigirma 
chog‘li odamni o‘ldirdi.  
Huzoa qabilasi payg‘ambar alayhis-salomga Amr ibn Salim boshchiligida elchilar 
yuborib, bani Bakr bilan qurayshlarning xiyonatkorona qilmishlarini ma’lum qilishdi. 
Rasululloh bu xabardan qattiq xafa bo‘ldilar hamda elchilarga: "Sizlarni o‘zimni 
asragandek asrayman", dedilar. Qurayshlar o‘ylamasdan qilgan ishi usun afsuslanishdi 

---

Nurul yaqin. Muhammad Xuzariy