Microsoft Word nurul yaqin ziyouz com doc

MU’TA G’AZOTI 
 
Shu yilning jumodiul avval oyida payg‘ambar alayhis-salom Busro hokimi tomonidan 
o‘ldirilgan Horis ibn Umayr Azdiyning qasosini olish uchun qo‘shin yuborishga qaror 
qildilar. Qo‘shinga Zayd ibn Horisa bosh bo‘ldi. Rasululloh: "Agar u shahid ketsa, Ja’far 

---

Nurul yaqin. Muhammad Xuzariy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
114
ibn Abu Tolib, agar u ham shahid ketsa, qo‘shinga Abdulloh ibn Ravoha bosh bo‘lsin", 
deb tayinladilar. Uch ming kishilik qo‘shin yo‘lga chiqishi oldidan payg'ambar alayhis-
salom: "Ollohning yordamiga tayanib Shomdagi dushmanlar bilan g‘azot qilinglar, lekin 
cherkovlarda ibodat bilan mashg‘ul kishilarga ozor bermanglar, ayollarni, bolalarni, qari-
qartanglarni o‘ldirmanglar, dov-daraxtlarni kesmanglar, uy-joylarni buzmanglar", deb 
tayinladilar. 
Qo‘shin Horis ibn Umayr shahid ketgan Mu’ta degan joyga yetib kelganda bu yerda 
rumliklar bilan nasroniy dinidagi arablardan katta qo‘shin to‘plangani ma’lum bo‘ldi. 
Musulmonlar ko‘p sonli g‘anim bilan jang qilaverish kerakmi yoki payg‘ambar alayhis-
salomga odam yuborib, yordam kelishini kutish zarurmi, degan ma’noda 
maslahatlashishdi. Abdulloh ibn Ravoha: "Ey xaloyiq, g‘azot uchun otlanib, shahid 
bo‘lishni talab qilib yo‘lga chiqdinglar. Biz kuch-qudratimizga yoki odam soniga suyanib 
emas, faqat Olloh azizu mukarram qilgan Islom diniga suyanib jangga kiramiz. Biz 
urushib g‘olib yoki shahid bo‘lishdek ikki sharafning biriga erishamiz. Bas, shunday ekan, 
nega talvasaga tushishimiz kerak". Odamlar Abdulloh ibn Ravohaning gapini ma’qullab, 
son-sanoqsiz qo‘shinga qarshi jangga kirdi. Zayd ibn Horisa shahid bo‘ldi. A’lamni qo‘liga 
olgan Ja’far ibn Abu Tolib: 
Jannat ajib yuksakdir, nasib etgan insonga,  
Sharobi jon rohati boldek shirin makonga.  
Irqi o‘zga rumliklar — shum niyatli yomonga 
 Do‘zax qa’ri lang ochiq, dinni inkor etganga. 
 Mard bo‘lsang gar biz tayyor, tushgin qani maydonga,— 
dedi-da, shiddat bilan dushman safiga o‘zini urib, mardlarcha jang qildi. Ja’far shahid 
bo‘lgach, a’lamni qo‘lga olgan Abdulloh ibn Ravoha bir oz taraddudlandi. Keyin o‘ziga 
xitob qilib, bunday dedi: 
Qasamkim, ey nafsim, bu urushga sen, 
Xohlabmi, xohlamay kirarsan albat.  
Odamlar turganda bog‘lab bellarin,  
nechun talpinmaysan? Joying-ku jannat.  
Aslingni surishtir, sen o‘zi kimsan?  
Bir tomchi harom suv erursan faqat! 
Shundan keyin u ot surib o‘zini dushman safiga urdi, g‘animlar bilan uzoq olishib, 
shahid bo‘ldi. Musulmonlar safida parokandalik boshlanib, chekina boshlashgan edi, 
Uqba ibn Omir: "Birodarlar, orqaga chekinib o‘lgandan olg‘a intilib o‘lgan afzal!" deya 
ularni qaytardi. Musulmonlar maslahatlashib jasur Xolid ibn Validni o‘zlariga lashkarboshi 
etib saylashdi. Ular Xolidning tadbirkorligi tufayli dushman bilan mardona olishib 
halokatdan saqlanib qolishdi. Agar sarkarda mohir va zakiy bo‘lmasa, uch ming kishilik 
musulmonlar qo‘shini yuz ellik ming kishilik g‘animga bas kelishi sira mumkin emasdi. 
Dastlabki kuni Xolid bayroqni mahkam tutgancha jang qildi. Ertasiga u qo‘shinning safini 
o‘zgartirib, oldindagilarni orqaga, orqadagilarni oldinga, chap tomondagilarni o‘ngga, 
o‘ng tomondagilarni esa chapga o‘tkazdi. Bu o‘zgarishdan bexabar rumliklar 
musulmonlarga yordamga kelibdi, deya yuraklariga g’ulg’ula tushdi. Xolid paytdan 
foydalanib qo‘shinni Mu’taga chekintirdi va yetti kungacha dushman bilan jang qilib 
turdi. G’anim musulmonlar bilan urushishdan voz kechib orqaga qaytdi. Ular 
musulmonlarni ta’qib etib, cho‘lning ichkarisiga kirib qolishdan, jazirama issiqda 
suvsizlikdan halok bo‘lishdan qo‘rqishdi. Shu zayil Xolid ibn Validning mohirona qo‘llagan 
tadbirlari tufayli urush o‘z-o‘zidan barham topdi. Bu xabar hali yetib bormay turib, 
payg‘ambar alayhis-salom suyukli sahobalari shahid bo‘lganini odamlarga aytdilar: 
"Dastlab Zayd a’lambardor edi, o‘ shahid bo‘lgach, tug‘ni Ja’far oldi, undan keyin 

---

Nurul yaqin. Muhammad Xuzariy