1. Йўлдошев Н.Қ., Набоков В. И. Менежмент назарияси. Дарслик. Т.: Тдиу, 2013,-433 6

Yapon va Amerika boshqaruv modellari

---

56

Menejmentning Yevropa modeli

- Keyingi yillarda jamoaviy ishga katta e'tibor qaratila 

boshlangan;

- Boshqaruv guruhlari aniq belgilangan;

- Har bir xodim o'z vazifalari va omilkorligi doirasida 

boshqaruv qarorlarini qabul qiladi;

- G'arbiy Yevropa kompaniyalari boshqaruvni 

markazlashtirmaslik tamoyilidan foydalanishda amerikali 

firmalar bilan umumiy alomatlarga egalar;

- G'arbiy Yevropa kompaniyalarida ishlab chiqarish 

bo'linmalari amerikaliklarnikiga qaraganda katta rol 

o'ynaydi;

- XX asrda davlat tomonidan tartibga solish nazariyasi 

g'oyatda muhim rol o'ynagan;

- Boshqaruvning ikkita modelida yorqinroq o’z aksini topgan:

a) "ijtimoiy-bozor xo'jaligi" (GFR);

b) "ijtimoiyizmning shved modeli".

---

57

a) ijtimoiy-bozor xo'jaligi" (GFR):

- Erxard tomonidan ishlab chiqilgan;

- uning asosiga Keynsning vositali tartibga solish

nazariyasi qo'yilgan;

- Erkin bozor iqtisodiyoti:

a) xususiy mulkchilik;

b) bozorni davlat tomonidan himoyalanishi;

c) harakatlar erkinligi asosida amalga oshirilgan.

- "ijtimoiy bozor xo'jaligi" konsepsiyasi o'z ichiga ikkita

asosiy qoidani oladi:

a) xo'jalik yuritishning barcha sohalarida davl at 

tomonidan tartibga solishni kuchayishi;

b) Direktiv (yo'riqnomaviy) rejalashtirishning o'rniga

indikativ rejalashtirishni kiritish. 

---

58

b) "ijtimoiyizmning shved modeli“:

- model muallifi - Nobel mukofoti laureati Gunnar 

Myurdal;

- ijtimoiy bozor xo'jaligi, ijtimoiy tartibga solinadigan 

iqtisodiyot va ijtimoiy sheriklik nazariyalariga 

asoslangan;

- model Erxardning ijtimoiy bozor xo'jaligi 

konsepsiyasiga ko'proq o'xshash;

- tartibga solinadigan iqtisodiyotning asosiga aholidan 

olinadigan to'g'ridan to'g'ri va vositali soliqlar tizimi 

qo'yilgan.

---

1. Boshqaruv amaliyotini vujudga kelishi nima bilan bog'liq bo'lgan?

2. Qachon menejment bilimlarning mustaqil sohasiga ayl angan?

3. Kimning ta'limi menejment zamonaviy konsepsiyasining nazariy manbasi bo'lgan?

4. Qaysi mamlakat menejmentning vatanidir?

5. Qaysi ilmiy maktab vakillari tadqiqotning asosiy ob'yekti sifatida inson resurslaridan

samarali foydalanishga ega bo'lganlar?

6. Qaysi ilmiy maktabning vakillari boshqaruvning yakka hukmronlik tamoyilini birinchi marta

ta'riflaganlar?

7. Ilmiy boshqaruv maktabini boshlanishida kim turibdi?

8. Olimlardan qaysi biri boshqaruvda klassik yoki ma'muriy maktabni rivojlanishiga kattaroq

ulush qo'shgan?

9. Qaysi ilmiy maktabning vakillari rahbarlarni qo'l ostidagilar haqida qayg'urishlar uchun

jonbozlik qilganlar?

10. Qaysi maktab olimlarining tadqiqotlari aniq fanlar ma'lumotlaridan foydalanishga

asoslangan?

11. Zamonaviy O'zbekiston menejmentining asosiy xususiyatlari qanday?

12. Ilmiy boshqaruv maktabining boshqaruv nazariyasi va amaliyotini rivojlanishidagi roli

qanday?

13. Boshqaruvga tizimli yondashuvning mohiyati nimadan iborat?

14. Boshqaruvga jarayonli yondashuv nimadan iborat?

15. Amerikacha menejmentning xususiyatlari nimadan iborat?

59

---

Savollar???????????????????