T. Xudayshukurov

Tayanch iboralar: 
sosial holat; bezak; erkak biznesmen sochlari va soqol–mo’ylovlari; erkak 
biznesmen tirnog’i; ayol biznesmen sochi; soch parvarishi. 
 
 
Nazorat savollari: 
1.  Biznesmenlar uchun sochning qanday ahamiyati bor? 
2.  Erkak  biznesmenlarning  sochlarini  va  tirnoqlarini  parvarish  qilishga 
qanday talablar qo’yiladi? 
3.  Ayol  biznesmenlar  sochlariga  va  ularni  parvarish  qilishga  qanday 
talablar qo’yiladi? 

---

 
 
23 
4.3. Erkak biznesmenlar ish kiyimlari 
4.3.1. Ish kostyumi va uning kiyilishiga qo’yiladigan talablar 
 
 
Biznes  sohasida  to’plangan  tajriba  shuni  ko’rsatadiki,  aksariyat 
biznes  korxonalarida  maxsus  ish  kiyimlari  joriy  etiladi.  Erkak 
biznesmenlar uchun asosiy shaxsiy ish kiyimi kostyum hisoblanadi. U har 
kuni ishga va tantanali vaziyatlarda kiyiladiganlarga bo’linadi. 
 
Kostyum  materialiga,  rangiga,  sifatiga  va  kiyilishiga  qatiy  talablar 
qo’yiladi. Biznesmenlar albatta ularga rioya qilishlari lozim : kostyum juda 
ham 
sifatli, 
g’ijimlanmaydigan,  rangi  bo’yicha  ko’zga  yaqqol 
tashlanmaydigan va atrofdagilarning diqqatini tortmaydigan bo’lishi kerak. 
Bunday talablarga to’q - ko’k, to’q - kulrang va kulrangli jun gazlamasi va 
gabardin javob beradi. 
 
Yuqori imijga ega bo’lgan biznesmenning almashtirib kiyishi uchun 
eng  kamida  uchta  kostyumi  bo’lishi  lozim.  Ulardan  biri  albatta  yoz  vaqti 
uchun  mo’ljallangan  bo’lishi  lozim.  Biznesni  endi  boshlaydigan  va  hali 
mablag’i  uncha  ko’p  bo’lmagan  biznesmenning  hyech  bo’lmaganda  bitta 
sifatli kostyumi bo’lishi shart. 
 
Biznesmenlar  kostyumi  bir  yoki  ikki  bortli  bo’lishi  mumkin.  Bir 
bortlisi  amerikacha,  ikki  bortlisi  esa  yevropacha  kostyum  deb  yuritiladi. 
Bir  bortli  kostyumda  tugmalari  bir  tomoniga,  ikki  bortlida  esa  ikki 
tomoniga ham qadalgan bo’ladi. Bir bortli kostyum klassik ahamiyat kasb 
etsa,  ikki  bortli  kostyum  esa  uning  sohibi  to’g’risida  modali  biznesmen 
imijini shakllantiradi. 
 
Qaysi  kostyum  tanlanishidan  qat’iy  nazar,  biznesmenning  ko’chada 
yurishida,  bir  joyda  kostyumda  turishida  ish  davrida  va  boshqa 
vaziyatlarda  uning  ma’lum  bir  tugmalari  o’tkazilgan  bo’lish  kerak. 
Kostyumda  yurganda  yoki  bir  joyda  oyoqda  turganda  ikki  tugmali  bir 
bortli  amerikacha  kostyumning  yuqori,  uch  tugmali  komtyumning  esa 
o’rtadagi  tugmasi  o’tkazilgan  bo’lishi  lozim.  Ikki  bortli  yevropacha 
kostyumning  esa  hamma  tugmalari  o’tkazilgan  bo’lishi  shart.  Barcha 
rasmiy  vaziyatlarda,  prezidiumga  chiqib  o’tirganda,  doklad  qilishda  (turli 
maqsadlarda), 
teatr, 
mehmondorchilik 
va 
restoranda 
o’tirganda, 
kostyumning  borti  nechta  bo’lishidan  qat’iy  nazar,  uning  yuqori  tugmasi 
o’tkazilgan  bo’lishi  lozim.  Kresloda  o’tirib  ishlashda  yoki  ovqatlanish 
davrida  (restorandan  tashqari)  kundalik  kostyumning  tugmasi  o’tkazib 
qo’yilmasligi  ham  mumkin.  Issiq  iqlim  sharoitida  yoz  paytida,  shu 
jumladan  O’zbekiston  sharoitida  kostyum  yechilib,  ilgakka  osilib 
qo’yilishi ham mumkin. 

---

 
 
24 
 
Biznesmen  kostyumi  nimcha  (jiletka)  bilan  ham  kiyiladi.  Nimchali 
(jiletkali) kostyum uchtalik yoki troyka deb nomlanadi. Agar kostyum jilet 
bilan kiyiladigan bo’lsa, jilet o’zining uzunligi bo’yicha ko’ynakni va shim 
kamarini to’liq yopib turgan bo’lishi shart. 
 
Erkak  biznesmenlarning  kundalik  kostyumi  albatta  ko’ynak,  galstuk 
va  tufli  bilan  kiyiladi.  Ularni  tanlash  va  kiyishga  ham  qator  talablar 
qo’yilgan.  Biznesmenlar  o’z  faoliyatida  bu  talablarga  ham  qat’iy  rioya 
qilishlari lozim.