Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

37-chizma. Ishlab chiqarish, sotish tizimi bo‘linmalarini to‘liqlikning har xil  
darajasidagi logistik tizimchalar bilan qamrab olinishi 
 
 
Tarkibiy  qismlarni  qamrab  olish  to‘liqligining  birinchi  darajali  logistik 
tizimlari  uchun  jo‘natishga  tayyor  mahsulotlarni  omborga  joylashtirish,  ularni 
iste’molchilarga tashishni tashkil qilish vazifalarini bajarish xosdir. Bunday logistik 
tizim  chiqishda  iste’molchilar  talabnomalaridagi  kundalik  cho‘qqilar  va 
o‘zgarishlar ta’minlanadi. 
 
Tarkibiy  qismlarni  qamrab  olish  to‘liqligining  ikkinchi  darajali  logistik 
tizimlari uchun ular huquq doiralarini shaxsiy ishlab chiqarishlarini chiqishlargacha 
tarqalishi  xosdir.Bunday  tizimlar  to‘liqlikning  birinchi  darajasiga  xos  bo‘lgan 
jo‘natishga  tayyor  mahsulotlarni  iste’molchilar  va  omborlarga  tashish  bilan  bir 
qatorda  yana  tayyor  mahsulotlarning  korxona  ichidagi  omborlarini  ham  qamrab 
oladilar.  Bunday  tizimlarning  vazifalariga  buyurtmalarni  ishlab  chiqish, 
iste’molchilarga  xizmat  ko‘rsatish,  tayyor  mahsulotlarni  korxonada  saqlash  va 
tayyor mahsulotlarning korxona ichidagi zahiralarini boshqarish ham kiradi.  

---

 
182 
 
Tarkibiy  qismlarni qamrab olish to‘liqligining uchinchi darajasidagi logistik 
tiizmlar  uchun  ularning  huquq  doiralarini  qo‘shimcha  kirish  omborlari,  dastlabki 
materiallarni  yetkazib  berish  tizimi,  harid  qilishlar  va  ta’minlash  sohasi  hamda 
materiallarni  ishlab  chiqarish  jarayoni  vaqtida  harakatlanishga  ham  yoyiladi.  Bu 
kengaytirilgan  huquq  doirasiga  muvofiq  oldingi  ko‘rib  chiqilganga  qo‘shimcha 
sifatida,  bunday  tizimlar  xom-ashyo  va butlovchilarni harid qilish, xom-ashyo va 
butlovchilarni  yyetkazib  berishni  boshqarish,  xom-ashyo  va  butlovchilar 
zahiralarini hamda tugallanmagan ishlab chiqarish darajasini boshqarish vazifalarini 
bajaradilar. Bunday darajadagi logistik tizimning ishi odatda amaldagi yillik rejadan 
foydalanish  bilan  amalga  oshiriladi.  Uchinchi  darajadagi  tizimlarni  logistik 
boshqarish  oldindan  bo‘ladigan  ta’sirlarni  silliqlashdan  iborat  bo‘ladi,  ichki 
sharoitdan  kelib  chiqib    chetga  chiqishlarga  javob  qaytarish  bilan  cheklanib 
qolmaydi. 
 
Tarkibiy  qismlarni  qamrab  olish  to‘liqligining  to‘rtinchi  darajasi  logistik 
tizimlari  o‘z  huquq  doiralarini  ishlab  chiqarish,  sotish  jarayoning  barcha 
elementlari va bosqichlariga, shu jumladan shaxsiy ishlab chiqarishni rejalashtirish 
va  boshqarishgacha  tarqatadi.  Bu  marketing  tadqiqotlari  natijalarini rejalashtirish, 
ishlab chiqarish, ta’minot va moliya operatsiyalari bilan bog‘lashga imkon beradi. 
Bunday  logistik  boshqaruv  integratsiyalash  tamiyilidan  foydalanadi  va  iqtisodiy 
murosaning  oldin  eslatib  o‘tilgan  g‘oyalariga  asoslanadi.  Bunday  darajadagi 
logistik  tizimning  ishi  odatda  uzoq  muddatli  rejalardan  foydalanish  bilan  amalga 
oshiriladi. 
 
Ishlab  chiqarish,  sotish  tizim  bo‘linmalarini  qamrab  olish to‘liqligining har 
xil darajadagi logistik tizimlar bilan qamrab olish mavjud. 
 
Aniq  ishlab chiqarish, sotish tizimiga logistik boshqaruvni tadbiq etishning 
maqsadga muvofiqligi har biri alohida holda maxsus ko‘rib chiqishni talab qiladi.